CURRENCY OR MONEY

အေမရိကန္ စီးပြားေရးအက်ပ္အတည္း အေၾကာင္းကို စာတမ္းကိစၥတစ္ခုနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေလ့လာၾကည့္ရင္းနဲ႔ အရင္တုန္းက ဖတ္ခဲ့တဲ့ ပုံျပင္ေလးတစ္ပုဒ္ကို အမွတ္ရသြားတယ္။

...............

လူေတြရဲ႕ တီထြင္မႈထဲတြင္ ေၾကာက္စရာအေကာင္းဆုံးကို တီထြင္လိုက္ၿပီ။
ဂိုးလပ္က ေဆတန္ကို ေျပာသည္။ ဂိုလပ္သည္ နတ္ဆိုးျဖစ္၍ ေဆးတန္သည္ အဆိုးတကာ့ အဆိုးဆုံးေသာ နတ္ဆိုးဘုရင္ ျဖစ္သည္။ ေဆတန္က ဂိုလပ္ကို ေစခိုင္းထားသည္။

ေလာကၾကီး ကေျပာင္ပျပန္ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးလိုက္ပါ။ လူေတြမွာ မိစာၦစိတ္ေတြ ေပၚေပါက္ေအာင္ ႏိႈးေဆာ္ပါ...... လူဘ၀ကို မျငိမ္းခ်မ္းေအာင္ လုပ္ပါ.......... လူေတြကို ေဒါသမီးေတြ ေလာဘမီးေတြ ေတာက္ေလာင္ေစပါ။ လူေတြကို ပိုင္ဆိုင္မႈေတြေပးပါ။ အတၱေတြကို ေပးပါ ........... လူေတြရဲ႕ ေသြးနထင္ေရာက္ဖို႔ မာနေတြ ဖို႔ေပးပါ ...............

ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဆတန္ႏွင့္ ဂိုလပ္တို႔ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားသည္ စစ္ပြဲေတြကို ျဖစ္ေစသည္။ လူအခ်င္းခ်င္း သတ္ျဖတ္ၾကသည္မ်ားကို ဖန္တီးႏိုင္ၾကသည္။ သို႕ေသာ္ မလုံေလာက္။ ေဆတန္ႏွင့္ ဂိုလပ္ ေစာင့္ၾကပ္ျခင္း မျပဳႏုိင္သည့္ အခ်ိန္မ်ားတြင္ အျငင္းပြားမႈမ်ား ရပ္ဆိုင္းသြားသည္။ လူသားမ်ားသည္ ေနာင္တ တရားရသြားၾကသည္။

ေအးခ်မ္းသြားၾကသည္ကို ေဆတန္က မၾကည့္ႏိုင္။

လူသားေတြ ထာ၀ရစိတ္ဆင္းရဲဖို႔ ဘာလုပ္ရမလဲ...........။ သူတို႔ မေတြ႕ရွိခဲ့ပါ။ လူသားေတြ ထာ၀ရ စိတ္ဆင္းရဲဖို႔ မာရ္နတ္ေတြ မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေပ။ သို႔ေသာ္ လူသားေတြ ထာ၀ရစိတ္ဆင္းရဲဖို႔ လူသားေတြသာ လုပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။
ဤသည္ကား ေငြေၾကးကို တီထြင္လုိက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဂိုလပ္က ေျပာသည္။

အရွင္ ေဆတန္နတ္မင္း လူသားေတြဟာ ေငြေၾကးကို တီထြင္လိုက္ျခင္းဟာ မဟာအမွားပါပဲ။ သူတို႔ဟာ ေငြေၾကးရဲ႕ ေက်းကၽြန္ျဖစ္သြားၾကၿပီ သူတို႔ဟာ ကမာၻဦးကာလကလို အိပ္ေကာင္းျခင္းလည္း မအိပ္ရ စားေကာင္းျခင္းလည္း မစားရေတာ့ပါဘူး။ သူတို႔မွာ ဘုရားသခင္လည္း မရွိေတာ့ဘူး။သူတို႔ဟာ ထာ၀ရ ဘုရားထက္ ေငြေၾကးကို ကိုးကြယ္ေနၾကၿပီ။ သူတို႔မွာ မိတ္ေဆြလည္း မရွိေတာ့ဘူး၊ သူတို႔ရဲ႕ အေကာင္းဆုံးမိတ္ေတြဟာ ေငြေၾကးပဲ။ သူတိို႕ရဲ႕ဒႆနဟာ ေငြေၾကးရရွိမႈပဲ။ သူတို႔ဟာ ေငြရရွိဖို႔ဆိုရင္ မိဘလည္း မေရွာင္၊ ေမာင္ႏွမလည္း မေရွာင္ သတ္ျဖတ္ရဲလာၾကတယ္............

အို........ေဆတန္မာရ္နတ္မင္း ဒီေန႔ကစ၍ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ အနားယူႏိုင္ၿပီ။ လူသားေတြရဲ႕အမွားဟာ ကမာၻတည္သေရြ႕ သူတို႔ကို ဒုကၡေပးေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဂိုလပ္ရဲ႕ စကားကို ေဆတန္က ၿပဳံးျပဳးံၾကီး နားေထာင္၍ ေအာ္.......လူသားေတြ ေတာ္ေတာ္မိုက္ၾကပါလား။ သူတို႔နဲ႔ လိုက္မိုက္ဖို႕ တို႔ေတာင္မမီပါလား ဟု ေျပာဆိုကာ ထြက္သြားေလသတည္း။

....................................

ဟုတ္ပါတယ္။ လူေတြဟာ သတၱ၀ါေတြထဲမွာ တီထြင္ၾကံဆႏိုင္မႈကို ပိုင္ဆိုင္ထားပါတယ္။ ေငြေၾကးဆိုတာလညး္ မရွိမျဖစ္ပါ။ လူေတြ ေန႕စဥ္ မိမိလိုအပ္ခ်က္ လိုအင္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးေနတဲ့ ၾကားခံ ကိရိယာေလးပါ။ ေငြေၾကးရဲ႕ ဂုဏ္အင္ေတြကေတာ့ အမ်ားၾကီးပါ။ ကၽြႏု္ပ္တို႔ဟာ ေငြေၾကးကို ၾကားခံ ဖလွယ္ေရးကိရိယာအျဖစ္ သုံးေနတာ ေန႕႔စဥ္အလုပ္ေတြမွာ အေတာ္ေလး ၿပီးေျမာက္ေစပါတယ္။ ဒီလို ဖန္တီးလိုက္တဲ့ ေငြေၾကးဟာ သူ႕ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြက မ်ားျပားပါတယ္။ က်ယ္က်ယ္ျပန္ျပန္လည္း သုံးေနၾကတာမုိ႔ သူကို ျပန္ၿပီး control ျပန္လုပ္နိုင္ဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ သူ႔ကို ေကာင္းေကာင္းခိုင္းႏိုင္ဖို႔ plan ေတြstratgy လုပ္ထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ သူရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကိုလည္း မျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔လိုပါတယ္။

Advertising and Ethics

ေၾကာ္ျငာတစ္ခု လုပ္မယ္ဆိုရင္ ..........
အခု ပို႔စ္မွာေတာ့ Advertising နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ၂၀၀၀ခုနစ္ေနာက္ပို္င္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေႀကာ္ျငာေတြအရမ္းကို ေခတ္စားလာပါတယ္။ ျဖစ္သင့္ပါတယ္ေလ။ အခုေနာက္ပို္င္းမွာ ကို္ယ့္ကုန္စည္ သူ႔ကုန္စည္ အျပိဳင္အဆုိင္ျဖစ္ေနတာကို........။ market ထဲမွာ ကိုယ့္ ကုန္စည္ ေနရာ တစ္ခု ရေရး၊ ေပၚလြင္ေနေရးအတြက္လည္း နည္းဗ်ဴဟာ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို သုံးေနပါတယ္။ market share အရင္ရဖို႔ ၀ယ္သူကို အရင္ ဆြဲေခၚေနရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီ၀ယ္သူေတြ က်မသြားေအာင္ သူမ်ားဘက္မလွည့္သြားေအာင္ ဆက္ထိန္းထားဖို႔ နည္းဗ်ဴဟာေတြ ဆက္သုံးရပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ၀ယ္သူထပ္ဖို႔ လုံးပမ္းရပါေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ marketing ဆိုတာ အရမ္းတြင္က်ယ္လာခ့ဲပါၿပီ။ လုပ္ငန္းတိုင္း marketing ကို ေငြပမာဏအေတာ္မ်ားမ်ားထည့္ၿပီး အားသြန္ခြန္စိုက္ လုပ္ေဆာင္ေနပါၿပီ။ ဒီထဲမွာလည္း ေၾကျငာက႑က အရမ္း အေရးပါၿပီး တြင္က်ယ္လာပါတယ္။ မိမိကုန္စည္ကို လူသိေအာင္၊ ကိုယ္ဘာေတြထုတ္ေနလဲ ၊ စားသုံးသူလိုအပ္ခ်က္ကို ဘယ္လို ျဖည့္ ဆည္းေနလဲဆိုတာကို communicate လုပ္ေပးပါတယ္။

ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္မွာ marketing definition အေျခခံက to satisfy customer's needs and want ပါ။ ဘာပဲ ထုတ္ထုတ္ ၀ယ္သူေက်နပ္ေစရပါမယ္။ ကိုယ္လုပ္ငန္းလည္း အျမတ္လညး္ က်န္ေစေပါ့။ ၀ယ္သူဟာ ဦးစားေပးေပါ့။
ဒါေပမယ့္ ယေန႔ တီဗီြေၾကာ္ျငာ္ေတြမွာ ကိုယ့္ကုန္စည္ကို ေပၚလြင္ေစေရးကို ေရွးရႈၿပီး က်င့္၀တ္ေတြ ကို ေဖာက္ဖ်က္ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ မိမိကုန္စည္ရဲ႕ အားသာခ်က္ကို ျပဆိုႏိုင္ၿပီး ၀ယ္သူရရွိဖုိ႔ ၾကံေဆာင္တာဟာ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို information ကို ေပးပုံေပးနည္းက သူမ်ား ကုန္စည္ကို မေကာင္းေျပာသြားၿပီး ေၾကျငာသြားတာေတြ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီထက္ပိုဆိုးတာက ၀ယ္သူကို ေစာ္ကားမႈေတြပါ ပါလာတာကို ေတြ႕ရပါတယ္ ။ေၾကာ္ျငာတစ္ခုမွာဆိုရင္ ` ...........ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေသာက္ခ်င္ရင္ ေရေသာက္ပါ..........´ ဆိုတာမ်ိဳးပါ။ သူ႔ကုန္စည္မေကာင္းေျပာတဲ့သူကို ျပန္ေစာ္ကားရာ ေရာက္ေနပါတယ္။ `ေနာက္ ကေလးတစ္ေယာက္က လူၾကီးတစ္ေယာက္ကို ကုန္စည္ကုိ မသိတဲ့အတြက္ ` ပိန္းတာကြာ ´ `ဒါသုံး (ေခါင္းကို လက္ညိွဳး ျဖင့္ ေခါက္၍ ) ´ ဆိုတာမ်ိဳးေတြပါ။ ကိုယ့္ ကုန္စည္ရဲ႕ နမည္ကေတာ့ က်န္သြားပါတယ္။ဒါေပမယ့္ ၀ယ္သူ ၊ လူထုဆိုရင္ ပိုမွန္ပါမယ္ social cost ေတြမ်ားလာပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ကေလးငယ္ေတြ စကားေျပာေတြ ရိုင္းလာပါတယ္။ ေနာက္ေၾကာ္ျငာတစ္ခုကေတာ့ ဓါတုေဗဒ ပစၥည္းတစ္ခုကို စားသုံးကုန္အေနနဲ႔ ေရာေၾကာ္ျငာသြားတာ။ ဆပ္ျပာကို ႏို႔ေဖ်ာ္ၿပီး ေၾကာ္ျငာသြားတာ။ ဒါကလည္း ကေလးငယ္ေတြကို မွားယြင္းတဲ့မွတ္သားမႈကို ျဖစ္ေစပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေၾကာ္ျငာလုပ္ေတာ့မယ္ဆုိရင္ အမ်ားၾကီး ၊ အေ၀းဆုံးထိ ေမွ်ာ္ေတြးေစခ်င္ပါတယ္။ မိမိ ေၾကာ္ျငာ ေပၚလြင္ထိုးေဖာက္ေရးအတြက္သာမက social ကိုလည္း ၾကည့္သင့္ပါတယ္။ က်င့္၀တ္ကိုလည္း မခ်ိဳးေဖာက္ပဲ ေၾကာ္ျငာသြားတယ္ဆုိရင္ အေကာင္းဆုံးေပါ့ရွင္။

အႏိုင္ ႏွင့္ အ႐ႈံး

တခါက...........
ျမစ္ႏွင့္ ကမ္းပါးေတြ ရန္ျဖစ္ၾကပါတယ္။
ျမစ္။ ။ ေတြ႕ၾကေရာေပါ့ကြာ
သူ႔ရဲ႕ လႈိင္းေတြနဲ႕ ကမ္းပါးေတြကို ျဖိဳဖ်က္ပစ္ပါတယ္။ကမ္းပါးေတြက တအိအိျပိဳက်လို႔ ..................
ျမစ္ ။ ။ ဟား .........ဟား ငါ့ရဲ႕ အစြမ္းကို ေတြ႕ၿပီ မဟုတ္လားကြ ။ မင္းတုိ႔ ဘာတတ္ႏိုင္ေသးလဲ ...
ကမ္းပါးေတြက ဘာမွ ျပန္မေျပာပါဘူး။
အခ်ိန္တန္ေတာ့လည္း ျပိဳက်သြားတဲ့ ကမ္းပါးေတြကပဲ ေသာင္ေတြထြန္းၿပီ ျမစ္ကို ေကာက္ေကြ႕ေစလိုက္ပါတယ္။
( ဖတ္ဖူးေသာ စာအုပ္ေလးတစ္အုပ္မွ သေဘာက်၍ ထုတ္ႏုတ္ ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္သည္ )

Youth' Time and Internet

၂၀၀၀ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းကစၿပီး IT နည္းပညာေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တျဖည္းျဖည္း ဖြ႕ံျဖိဳးလာတယ္လို႔ ဆိုရမယ္။ဒီလိုတုိးတက္မႈေတြေၾကာင့္လည္း လူငယ္ေတြအတြက္ IT နည္းပညာဆုိင္ရာ အခြင့္အလမ္းေတြ အမ်ားၾကီးေပၚလာပါတယ္။ အသိၫဏ္ေတြလည္း အမ်ားၾကီး ပြင့္လင္းလို႔လာပါတယ္။ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔လည္း ယွဥ္ျပိဳင္နိုင္မႈေတြမွာ စြမး္ရည္တိုးလားပါတယ္။ သတင္းအခ်က္အလက္နည္းပညာရရွိမႈေတြ၊ ဆက္သြယ္မႈ ေတြဟာ အရင္ကထက္ပိုမုိလြယ္ကူလားပါတယ္။ ဒါကိုလညး္ လူငယ္အျပင္လူၾကီးေတြကပါ လက္ခံလာ ၾကပါတယ္။

ဒါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ IT ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ဖြံ႕ျဖိဳးတုိးတက္မႈေတြပါ၊ ႏုိင္ငံျခား အထူးသျဖင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ IT ရဲ႕ အက်ိဳးရလဒ္မ်ားကို ေစာစီးစြာ ခံစားခဲ့ၿပီး ေကာင္းစြာအသုံးခ်ႏိုင္ခဲ့ရာ အာကာသ၊ တျခားေသာ ၿဂိဳလ္ကမၻာထိ ဦးစြာ အေျခခ်ႏုိင္ခဲ့သည္။နည္းပညာ အသစ္အဆန္းမ်ားကိုလည္း တီထြင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး လူမႈ၀န္းက်င္ အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ဖန္တီးစံစားႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ။ အက်ိဳးလို႔ဆိုေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ေသာနယ္ပယ္ေတြမွာ လဲြမွားစြာ အသုံးခ်မႈေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ sex နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး အသုံးျပဳမႈေတြ ေတြ႕လာရပါတယ္။ ဒါကလညး္ သူတို႔ cultureအရ ျဖစ္ေနတာေတြလည္း ပါပါတယ္။ လူမႈ၀န္းက်င္ကလည္း ဒါကိုလည္း culture အရ လက္ခံၾကပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး IT ရဲ႕ဆိုးက်ိဳးေတြကိုလည္း ျပန္လည္ ခုခံႏိုင္ရန္ ၾကိဳတင္ အသိေပး၊ ပညာေပးထားၾကပါတယ္။ ဒီဘယ္လိုေတြမွာ အသုံးျပဳရင္ ဘာေတြ ရႏုိင္တယ္၊ အရြယ္မေရာင္ေသးတဲ့ လူငယ္ေတြကလည္း တားျမစ္website ေတြၾကည့္လာရင္ ဘယ္လိုေတြ လုပ္လာႏိုင္တဲ့အတြက္ အသိပညာေတြေပးထားၾကပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မၾကာေသးေသာအခ်ိန္ကာလကစၿပီး IT ကို လြဲမွားစြာ အတုခိုး အသုံးျပဳမႈေတြေၾကာင့္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ အိေျႏၵသိကၡာက်ဆင္းလာမႈေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ လူတခ်ိဳ႕၏ မိမိကိုယ္က်ိဳးစီးပြားရွာမႈ မ်ားေၾကာင့္ မိန္းကေလးမ်ား၏ အရွက္သိကၡာမ်ားမွာ အထင္ေသးစရာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ တဘက္သား မိန္းကေလး၏ ဘ၀ကို ထည့္မတြက္ဘဲ ရလာေသာ ေငြေၾကးကို ေပ်ာ္ရႊင္စြာ စား၀င္ႏိုင္မည္ေလာ။ ေလာကႀကီးမွာ ထမင္းတစ္လုပ္ကို ေပ်ာ္ရႊင္စြာ စားႏုိင္ဖို႔ ဆိုတာ အေရးႀကီးပါတယ္။ ထမင္းစားေန႔အခ်ိန္မွာ ပူပင္ေသာက ကင္းစြာ စားႏိုင္မယ္ဆုိရင္ ကံအေကာင္းဆုံး လူသားတစ္ေယာက္ပါ။ ဒီလိုမ်ိဳး တစ္ဘက္သား ဒုကၡေရာက္ၿပီးမွ စားရတဲ့ထမင္းမ်ိဳးဟာ အရသာရွိပါဦးမလား...........စဥ္းစားစရာပါ။ ေနာက္ၿပီး ဒီိိလိုမ်ိဳး တီထြင္မႈမ်ားေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕ေသာမိန္းကေလးမ်ားဟာ အတုမခိုးသင့္တာေတြ လိုက္လုပ္ၿပီး လမ္းမွားေတြ ေရာက္ကုန္ၾကပါတယ္။ အင္တာနက္အသုံးျပဳမႈေတြကလည္း လမ္းလြဲကုန္တာေပါ့။ ေနာက္ဆုံးဘယ္လိုအသိေတြ ရသြားလဲဆုိေတာ့ ဒီလိုေတြကိုမွ မၾကည့္ဘူးရင္ ေခတ္မမီေတာ့ဘူးဆိုတာမ်ိဳးေတြ ထင္ၾကပါတယ္။ အသိညဏ္ရင့္က်က္သင့္ေလာက္ေသာ အရြယ္မ်ားသည္လည္း ငါလုပ္သမွ် ေနာက္မွ အတုခိုးမယ့္ လူငယ္ေတြရွိပါေသးလားဆိုတာ ကို ေတြးေစခ်င္ပါတယ္။
အနာဂတ္မွာ အခ်ိန္ကာလမ်ားစြာ ေရွ႕ဆက္ေလွ်ာက္ရဦးမယ့္ လူငယ္မ်ားအေနနဲ႕ မိမိရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တိုင္းဟာ မိမိအတြက္ မိမိအသိုင္းအ၀ိုင္းအတြက္ အကိ်ဳးျဖစ္ထြန္းသလားဆုိတာေလးေတြ ျပန္သုံးသပ္ေစခ်င္တယ္။ ဒီလိုေျပာေနရေလာက္ေအာင္ ဖူးဖူးဟာ လူႀကီးတစ္ေယာက္လားဆုိတာ??? လည္းမဟုတ္ပါဘူး၊ ကၽြန္မကိုယ္တိုင္ကလည္း လူငယ္တစ္ေယာက္ပါ။ ကၽြန္မစိတ္နဲ႕ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ လုပ္တဲ့အလုပ္တိုင္းဟာ ကိုယ့္အတြက္ ၈၀%ေလာက္ရလဒ္ ျပန္ရမွာ ကၽြန္မလုပ္တဲ့အလုပ္ေတြဟာ အဓိပါယ္ရွိတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္၊ ရလဒ္ဆိုတာ အေကာင္အထည္နဲ႔ ျပန္ရတာရွိသလို စိတ္ညဏ္အားျဖင့္ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏိုင္ေအာင္ရတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔ အင္တာနက္အသုံးျပဳမႈကအစ က်န္တာေတြအဆုံးေပါ့ေလ.............. ဆိုၾကပါစို႔ အင္တာနက္ကို တစ္နာရီၾကည့္တယ္ပဲဆိုပါစို႔ ၊ ဒီလူငယ္အတြက္ အရင္းဆုံး အရင္းျပဳထားရတာကေတာ့ အခ်ိန္ပဲ ေနာက္ေငြေၾကး၊ ေနာက္ အားထုတ္မႈတစ္ခု၊ အင္တာနက္တစ္နာရီၾကည့္ၿပီးတဲ့ အခါ သူ႕အေနနဲ႔ ရင္းထားရတာေတြအတြက္ တြက္ေခ်ကိုက္ေအာင္ ျပန္သုံးသပ္ေစခ်င္တယ္၊ စီးပြားေရးစကားအရေျပာရင္ေတာ့ အရင္းအႏွီးအေပၚ အျမတ္က်န္ေအာင္မရရင္ေတာ့ အရႈံးနဲ႔ေတြ႕တာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ဆီမွာ ဘာက်န္ခဲ့လဲ၊ အနည္းဆုံး အသိပညာေလးတစ္ခုေတာ့ က်န္ခဲ့ရင္ သူလုပ္ခဲ့တဲ့ေဆာင္ရြက္မႈဟာ တန္ဖိုးရွိသြားပါၿပီး၊ ဒီလိုမွမဟုတ္ရင္ ရႈံးတဲ့အလုပ္ေတြႀကီးပဲ လုပ္ေနမယ္ဆိုရင္ ဒီလူငယ္ လူျဖစ္ရႈံးေနလား ? ? ? (စဥ္းစားေပးပါ)

JIT ( Just – in – Time )

JIT ဆိုတာ အခုတေလာ ထုတ္လုပ္မႈလုပ္ငန္းေတြ အမ်ားဆုံးအသုံးျပဳေနၾကတဲ့ စနစ္ပါ။ အရမ္းလည္း စိတ္၀င္စားဖုိ႔ ေကာင္းပါတယ္။ လုပ္ငန္းေတြမွာ အျမတ္ရရွိသင့္သေလာက္တာေတြ၊ ကုန္စည္ဟာ ရွိရမယ့္ ေစ်းႏႈန္းထက္ မ်ားေနတာေတြ ဒါေတြဟာ ဘာေၾကာင့္ ေတြေၾကာင့္လဲ။ ေလလြင့္မႈေတြေၾကာင့္ပါ။ လုပ္ငန္းရဲ႕ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈေတြမွာ ကုန္ၾကမ္းေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ တကယ္အသုံးျပဳရမွာထက္ ပိုၿပီး သုံးမိတာ။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္မွာ အပ်က္အစီးေတြမ်ားတာ၊ ကုန္ၾကမ္းေတြကို မလိုအပ္ဘဲအမ်ားၾကီးကိုင္ေဆာင္ထားလို႔ ေနရာ ပုတ္သြားတာ၊ ေငြေတြအိပ္ေနတာေတြ၊ ပ်က္စီးသြားတာေတြ ၊ ကုန္ေခ်ာေတြကလည္း မွာယူမႈေတြထက္ အမ်ားၾကီးထုတ္မိေတာ့ ဂိုေဒါင္မွာ ပုံေနတာေတြ စသျဖင့္ ျပႆနာေတြ အရႈံးေတြအမ်ားႀကီး ေပၚေပါက္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဂ်ပန္လုပ္ငန္းေတြက ဒါကို သတိျပဳမိၿပီး JIT စနစ္ဆိုတာကို တီထြင္လာၾကပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ မွန္ကန္တဲ့အခ်ိန္မွာ မွန္ကန္သင့္ေလွ်ာ္တဲ့ ေနရာတြင္ မွန္ကန္စြာ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ရန္ ရည္၇ြယ္ပါတယ္။ မွန္ကန္တယ္ဆိုတဲ့ အသုံးဟာ လုပ္ငန္းအတြက္ အျမတ္က်န္ႏိုင္ရတယ္၊ ကုန္စည္ အရည္အေသြးေကာင္းႏိုင္ရမယ္။ လုပ္သားေတြ အဆင္ေျပေစရမယ္။ စရိတ္အသက္သာဆုံး ျဖစ္ေနရမယ္။ ထုတ္လုပ္မႈ ျဖစ္စဥ္ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕ေနရမယ္။ ကုန္စည္အရည္အေသြး ေကာင္းရမယ္။ အေလ့အလြင့္ လုံး၀မရွိေစရေပါ့။ ဒါေတြကို ဆိုလိုပါတယ္။ဟုတ္ပါတယ္ အေလအလြင္ေတြကို လုံး၀မရွိေအာင္လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္း ဆိုေတာ့ ဒါေတြဟာ ကုန္စည္ရဲ႕စရိတ္ကို ထပ္တက္ေစတာေတြပါ။ ဥပမာေျပာရရင္ေတာ့ ကုန္ၾကမ္းအမယ္ေတြကို သိုေလာင္တဲ့အခါ ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္နဲ႔ ေ၀းတဲ့ေနရာမွာထားထာတယ္ဆုိပါစို႔။ ဒါဆိုရင္ သူတို႔ကို ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္ဆီ သယ္ေဆာင္တဲ့အခါ ေလလြင့္မႈေတြရွိလာမယ္။သယ္လာတာက ၁၀ ဂရမ္၊ ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္ေရာက္ေတာ့ ၇ ဂရမ္းျဖစ္သြားတာမ်ိဳး၊ ကုန္ေခ်ာေတြ အမ်ားႀကီးထုတ္လုပ္မိတဲ့အခါ ကုန္လက္က်န္ေတြ အမ်ားၾကီးျဖစ္လာမယ္။ ဒါဆိုရင္ မလိုအပ္ဘဲ ထိန္းသိမ္းခေတြ တက္လာမယ္၊ ေငြကလည္း အိပ္လာမယ္။ ေလလြင့္မႈ ျဖစ္ဖို႔မ်ားတယ္၊ ေနာက္ မလုပ္ဘဲ ျပန္ျပန္ျပင္ေနရတာမ်ိဳးေတြေပါ့။

JIT ကို lean production or stockless production လို႕လဲ သိၾကပါတယ္။ အေျခခံသေဘာတရားကေတာ့ order လာမွ လိုအပ္တဲ့ ကုန္ၾကမ္းကို လုိသေလာက္ဘဲမွာမယ္၊ လိုသေလာက္ဘဲထုတ္လုပ္မယ္၊ ျဖစ္စဥ္စီးဆင္းမႈကိုလည္း အခ်ိန္အတုိဆုံးျဖစ္ေအာင္ ျပင္ထားမယ္။ကုန္ၾကမ္းမွာယူတဲ့အခါမွာလည္း တလက္ကိုင္မထားပါဘူး၊ ကုန္ၾကမ္းအမယ္မ်ားစြာေတြကို တမ်ိဳးခ်င္းဆီမွာ အေကာင္းဆုံးအရည္အေသြး ေပးႏိုင္မယ့္ supplier ေတြကို ခ်ိတ္ဆက္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လုပ္ငန္းရဲ႕ supply chain ကလည္း ေသခ်ာစီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈေကာင္းဖုိ႔လိုပါတယ္။ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ လိုအပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အရည္အေသြးေကာင္းတဲ့ ကုန္ၾကမ္းေတြ ေႏွာင့္ေႏွးျခင္းမရွိဘဲ စရိတ္သက္သက္သာသာေရာက္လာဖို႔ပါ။ ထုတ္လုပ္မယ့္ေနရာကလည္း စရိတ္သက္သာေနဖို႔လုိပါတယ္။ ကုန္ၾကမ္းအျမန္ရေအာင္လို႔ ကုန္ၾကမ္းရရွိမယ့္ေနရာနဲ႔ အနီးဆုံးမွ ထုတ္လုပ္မႈကို လုပ္မယ္ဆိုရင္လည္း အဲ့ေနရာက လုပ္အားခ အရမ္းေစ်းၾကီးေနမယ့္ေနရာမ်ိဳး ၊ ငွားခေတြ အရမ္းေစ်းႀကီးမယ့္ေနရာမ်ိဳးဆို ဘာမွမထူးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ right place ျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ထုတ္လုပ္တဲ့အခါ အပ်က္အစီးကို zero defect goal ထားၿပီး စနစ္က်က် လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။ ဒီေနရာမွ ျဖစ္စဥ္စီးဆင္းမႈ၊ အထားအသိုေတြဟာ စနစ္က်ေနဖို႕လုိပါတယ္။အေလအလြင့္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ အခ်ိန္၊ လုပ္အားေတြလည္း ပါပါတယ္။ လုပ္အားကိုသုံးတဲ့ေနရာမွာ အနည္းဆုံးေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္သေလာက္ေလွ်ာ့ခ်ရပါလိမ့္မယ္။ သုံးတဲ့ လုပ္သားကလည္း efficient (စြမ္းရည္ျပည့္ျပည့္္လုပ္ႏိုင္ရမယ္) effective (မွန္းထားသေလာက္ ထိထိေရာက္ေရာက္လုပ္ႏိုင္စြမ္းရွိရမယ္) တစ္ေယာက္ဆုိတစ္ေယာက္ တကယ္အသုံးက်စြာ လုပ္ႏိုင္ရပါမယ္။ အခ်ိန္ကိုလည္း တတ္ႏိုင္သမွ် အျမန္ဆုံးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေဖာက္သည္လိုအပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အျမန္ဆုံးပို႔ေပးႏိုင္ေအာင္ပါ။ ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္ကထြက္လာတဲ့ ကုန္ေခ်ာဟာ ေနာက္ထပ္ျပန္ျပင္စရာ မလိုေအာင္ ေသခ်ာဂရုစိုက္ဖို႔လုိပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ျပန္ျပင္ေနရမယ္ဆိုရင္ အခ်ိန္ေတြေရာ၊ စရိတ္ေတြေရာ ထပ္တက္လာမွာပါ။ အရည္အေသြးျပည့္၀တဲ့ ကုန္စည္ထြက္လာရင္ေတာ့ ၀ယ္ယူသူဆီ အျမန္ဆုံး မေႏွာင့္ေႏွးဘဲ ပို႔ေဆာင္ေပးရမွာပါ။
JIT ကို service ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြမွာ အမ်ားဆုံးအသုံးခ်ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ စားေသာက္ဆိုင္ေတြမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဂ်ပန္ တိုယိုတာကေတာ့ ဒီစနစ္ကို သုံးပါတယ္။သူကပဲ စထြင္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး Airbus A -380 ေလယာဥ္ကို တည္ေဆာက္တဲ့အခါ ဒီစနစ္ကို သုံးတဲ့အတြက္ ေနာက္ဆုံးမွာ အေလအလြင့္ လုံး၀မရွိခဲ့ပါဘူး။ သူကလညး္ ကုန္ၾကမ္းမွာတဲ့အခါ ႏိုင္ငံအစုံကေန အရည္အေသြး ေကာင္းေကာင္းေတြ ခြဲၿပီးမွာယူတယ္လို႔ ၾကားဖူးပါတယ္။
တိုယိုတာကေဖာ္ထုတ္ခဲ့တဲ့ JIT elements ေတြက

1. Stabilize and level the MPS with uniform plant loading
အလုပ္႐ုံတိုင္းမွာ တူညီတဲ့ထုတ္လုပ္မႈကြင္းဆက္ျဖစ္ေနဖို႔လိုပါတယ္။ ဥပမာ စက္႐ုပ္လုပ္မယ္ပဲဆိုပါဆို႔ ျဖစ္စဥ္ကို ဘယ္အစိတ္အပိုင္းၿပီးရင္ ဘယ္အစိတ္အပိုင္းတပ္မလဲဆိုတာ ေသခ်ာျပင္ဆင္ထားရမယ္။ ကိုယ္လုံးၿပီးရင္ လက္ေတြတပ္မွာလား၊ဒါဆို ဒီဘက္က ကိုယ္လုံးေတြ လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တျခားအလုပ္႐ုံက လက္ေတြ လုပ္ေနရမွာပါ။ တျခားအလုပ္႐ုံေတြကလဲ သက္ဆိုင္ရာအစိတ္အကိုင္းေတြ လုပ္ေနရမွာပါ။ ကိုယ္ထည္ လုပ္တဲ့ ႐ုံက ကိုယ္ထည္ထြက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ လက္လုပ္တဲ့ အလုပ္႐ုံကလညး္ စက္႐ုပ္မွာတပ္ဆင္ဖို႔ လက္ကို ၿပီးေနရပါမယ္။ က်န္အစိတ္အပိုင္းေတြကလည္း အဲ့လိုပါပဲ။ ဒါမွ တပ္ဆင္တဲ့ဌာနမွာ အဆင္သင့္တပ္ဆင္ႏိုင္မယ္။ ဒီလိုမွမဟုတ္ဘဲ အလုပ္႐ုံေတြဟာ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုကြင္းဆက္မမိဘူးဆိုရင္ တပ္ဆင္တဲ့ဌာနမွာ အလုပ္ေတြ လာပုံသြားလိမ့္မယ္။ ေခါင္းေတြ ကိုယ္ထည္ေတြ ေရာက္ၿပီး လက္ေတြ ေရာက္မလာေသးရင္ စက္႐ုပ္တစ္႐ုပ္ျဖစ္ေအာင္ တပ္ဆင္လို႔မရေသးပါဘူး၊ အဲ့အခါ ျဖစ္စဥ္စီးဆင္းမႈကလည္း ကေမာက္ကမ ျဖစ္လာမယ္။ လုပ္သားေတြကလည္း သူလုပ္လုပ္ရမယ့္အလုပ္မရေသးေတာ့ ဒီအတိုင္းထုိင္ေနရမယ္။ အဲ့အခ်ိန္မွာ အခ်ိန္ေတြ အရမ္းကုန္မယ္။ မလိုလားအပ္တဲ့ ၾကန္႕ၾကာမႈေတြ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။

2. Reduce or eliminate setup times
စက္တပ္ဆင္မႈ အခိ်န္ကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔လိုပါတယ္။ ကုန္စည္အမ်ိဳးမ်ိဳးအတြက္ သုံးတဲ့စက္က ဒီတစ္ခုပဲဆိုၾကပါစို႔။ကၽြန္မေတြ႔ဖူးပါတယ္။ မိုလ္ေလာင္းတဲ့လုပ္ငန္းေတြမွာပါ။ ကုန္စည္ပုံစံအလိုက္ စက္ကို ျပန္တပ္ဆင္ရပါတယ္။ ဒီိလိုမ်ိဳးကုန္စည္အမယ္တစ္ခုတစ္ခု အၾကားမွာ စက္ျပန္တပ္ဆင္မႈအခ်ိန္ကိုလည္း ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္သေလာက္ ေလွ်ာ့ခ်ရပါမယ္။ ဆိုလိုတာက အျမန္ဆုံးျဖစ္ေအာင္ စီစဥ္ထားရပါမယ္။

3. Reduce lot sizes
တစ္ခါထုတ္လုပ္တဲ့ ပမာဏကလည္း နည္းရင္ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါမွလည္း အရည္အေသြးစစ္ဖို႔လည္း လြယ္တယ္။ အေလအလြင့္လည္း နည္းမယ္။ တစ္ခါထုတ္ရင္ နည္းနည္းပဲထုတ္မယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္ supplier နဲ႔ ကြင္းဆက္မိၿပီး အေပးအယူတည့္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါမွ ကုန္ၾကမ္းကို ကို္ယ္လိုသေလာက္ပဲ ယူႏိုင္မွာပါ။

4. Reduce lead times
ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကုန္ေခ်ာ ပို႕ေဆာင္တဲ့အခါပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မလိုအပ္ဘဲ ေစာင့္စားရတဲ့အခ်ိန္ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်သင့္ပါတယ္။

5. Preventive maintenance
ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားတာ ဘာအရာမဆို အေကာင္းဆုံးပါ။ ပ်က္ခါမွျပင္မယ္ဆိုတာထက္ မပ်က္ခင္ ထိန္းသိမ္းျပင္ဆင္တာအေကာင္းဆုံးပါ။ ပ်က္ခါမွ ျပင္မယ္ဆိုရင္ ပ်က္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ၀ယ္လိုအားေတြ အရမ္းေကာင္းတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးဆို လက္လႊတ္ရမွာ အေတာ္ဆုံး႐ႈံးမႈပါ။ ဒါေၾကာင့္ အလုပ္အားတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးေတြမွာ ပ်က္ပ်က္၊ မပ်က္ပ်က္ ႀကိဳတင္စစ္ေဆးထားတာ အေကာင္းဆုံးပါ။

6. Flexible work force
ေဆးမႈတ္အလုပ္သမားက ေဆးမႈတ္တာကလြဲၿပီး က်န္တာ ဘာမွမလုပ္တတ္တာမ်ိဳးမျဖစ္ေစရပါဘူး၊ ၀ရိန္ေဆာ္တဲ့အလုပ္သမားမလာရင္ သူအေနနဲ႔ ၀င္လုပ္လို႔ရေအာင္ နည္းနည္းျဖစ္ျဖစ္ တျခားအလုပ္ေတြကို လုပ္တတ္ေနဖို႔လိုပါတယ္။အဲ့လိုျဖစ္ေအာင္လည္း training ေပးထားဖို႔ လိုပါတယ္။ၾကီးၾကပ္သူမရွိလို႔ ေအာက္ေျခအလုပ္သမားက ဘာဆက္လုပ္ရမွန္းသိေနေသာ္လည္း ဆက္လုပ္ခြင့္ အမိန္႔မရလို႔ ထိုင္ေနတာမ်ိဳးလည္း မျဖစ္ေစရပါဘူး၊ အလုပ္သမားတိုင္းကိုလည္း လုပ္ပိုင္ခြင့္ အထုိက္အေလ်ာက္ ေပးထားရပါမယ္။

7. Require supplier quality assurance and implement a zero defects quality program
ကုန္စည္ဟာ အရည္အေသြးလည္း ျပည့္၀ရမယ္၊ ျဖစ္စဥ္တေလွ်ာက္ ေလလြင့္မႈ လုံး၀မရွိေရးအတြက္ဆုိရင္ ကိုယ့္ supplier နဲ႔ ဆက္ဆံေရးေကာင္းရပါမယ္။ အလုပ္သမားေတြကိုလည္း မွားယြင္းမႈကို သိလိုက္တာနဲ႔ တၿပိဳင္နက္ ေနာက္ထပ္မွားယြင္းဆက္မရွိေအာင္ လုပ္ေနတာကို ရပ္တန္႔ခြင့္ အခြင့္အေရးလည္း ေပးထားရပါမယ္။ အခ်ိန္မီ အမွားျပင္ဆင္ခြင့္ပါ။

8. Small lot (single unit) conveyance
တစ္ဌာနနဲ႔တစ္ဌာန အခ်က္ျပစနစ္ကို သုံးသင့္ပါတယ္။ ( kanban system လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။ ဒါကိုေတာ့ ေနာက္ post တစ္ခုအေနနဲ႕ ဆက္လက္ေရးသာပါမည္။)

Eight Quality Management Principles

၁။စားသုံးသူဂ႐ုစိုက္ျခင္း
လုပ္ငန္းမ်ားသည္ ၄င္းတို႔၏ေဖာက္သည္(၀ယ္ယူစားသုံးသူမ်ား)ကို မွီခိုအားထား ေနရသျဖင့္ ထမင္းရွင္ျဖစ္ေသာ ယင္းေဖာက္သည္မ်ားအား နာလည္း ေပးတတ္ဖို႔ရာ အေရးႀကီးသည္။ မိမိေဖာက္သည္ ဘယ္လိုပုံစံမ်ိဳးေလး လိုခ်င္ေနလဲ။ မိမိကုန္စည္ကေရာ သူတို႔လိုအပ္မႈေတြ႔နဲ႔ ျပည့္စုံရဲ႕လား၊ သူတို႔ေက်နပ္မႈရေစရန္ မိမိကုန္စည္ဟာ ဘာေတြလိုအပ္ေနေသးလဲ ဆိုတာေတြကို သိထားေပးရပါမယ္။ စားသုံးသူရဲ႕ ယခုလက္ရွိ သူတို႔လိုအပ္မႈ၊ လိုခ်င္မႈေတြကို သိထား႐ုံသာမက အနာဂတ္မွာလညး္ ၄င္းတုိ႔၏ အၾကိဳက္ေျပာင္းလဲမႈရွိမရွိ၊ မည္သို႔ ေျပာင္းလဲႏိုင္ေသးသည္ကိုလည္း သိထားမယ္ဆိုရင္ မိမိကုန္စည္အရည္အေသြးကို customer requirement နဲ႔ ေသြးဖယ္ျခင္းနည္းကာ ထိန္းသိန္းႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
၂။ ဦးေဆာင္မႈ
ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳသူမ်ားမွလညး္ ကိုယ့္လုပ္ငန္းရဲ႕ လမ္းေၾကာင္း၊ ဘယ္ကို သြားေနတာလဲ။ ဘာျဖစ္ခ်င္တာလဲဆိုတဲ့ ပုံစံေလး ခ်ေပးထားဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါေတြကို ကိုယ့္လုပ္ငန္းအတြင္းမွာရွိတဲ့ အလုပ္လုပ္ေနၾကတဲ့ လူေတြနားလည္ထားမွ လုပ္ငန္း၊အဖြဲ႕႔၏ ဦးတည္ခ်က္၊ ရည္မွန္းခ်က္ေအာင္ရာေအာင္ေၾကာင္းအတြက္ ျပည့္၀စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ဒါေၾကာင့္ leader ေတြအေနနဲ႔ မိမိလုပ္ငန္းဘာလုပ္ခ်င္လဲ ဘယ္သြားမွာလဲ ဆိုတာကို မိမိလက္ေအာက္မွာ တာ၀န္ကိုယ္စီယူေနၾကတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြကို နာလည္ေအာင္ ခ်ျပထားသင့္သည္။
၃။ တက္ၾကြစြာပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေရး
Organization ရဲ႕ ဘယ္ levelကမဆို ေဆာင္ရြက္ေနၾကသူေတြဟာ Organization အတြက္ အေရးၾကီးဆုံးသူေတြပါ။ Organization ကို ေဖာ္ေဆာင္ၾကမယ့္သူေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လုပ္ငန္းအတြင္း၊ အျပင္ရွိ လူတိုင္းလူတုိင္းဟာ စိတ္ေရာ ကိုယ္ပါ တက္ၾကြစြာပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရန္ အေရးႀကီးပါသည္။
၄။ ထုတ္လုပ္မႈ ျဖစ္စဥ္တခုလုံး စြမ္းရည္ျပည့္ေရး
အရည္အေသြးျပည့္၀ေသာ ထုတ္ကုန္ရရွိဖို႔ဆိုရင္ ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္တေလွ်ာက္ ေခ်ာေခ်ာေမြ႕ေမြ႕ ျဖစ္ေစဖို႔ အေရးၾကီးပါတယ္။ ထုတ္ကုန္ရဲ႕ အရည္အေသြးျပည့္၀ေရး၊ အေလအလြင့္ နည္းပါေရး၊ input ကို efficient ရွိရွိ သုံးႏိုင္ေရးအတြက္ ျဖစ္စဥ္တေလွ်ာက္လုံး ေသခ်ာလည္ပတ္ေစဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ ေသခ်ာလည္ပတ္ရဲ႕လား၊ သြင္းအားစုေတြ အရည္အေသြးျပည့္၀ရဲ႕လား ဆိုတာ အျမဲ ေသခ်ာေနဖို႔ လိုပါတယ္။
၅။ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ စနစ္ကေရာ ထိေရာက္ရဲ႕လား
မိမိလုပ္ငန္း လည္ပတ္ပုံေတြကေရာ မိမိလုပ္ငန္း ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို ျပည့္၀ေအာင္ျမင္လို႔လားဆိုတာ သိထားရပါမယ္။ လိုအပ္မယ္ဆုိရင္ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ စနစ္ကို ေျပာင္းလဲသင့္ေျပာင္းလဲရပါမယ္။ျပဳျပင္သင့္ ျပဳျပင္ရပါမယ္။ ထပ္ထည့္သင့္ရင္ ထည့္ရပါမယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္ကေရာ effective ျဖစ္လား efficient ျဖစ္ရဲ႕လား ေသခ်ာျပန္သုံးသပ္ေပးဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။
၆။ စဥ္ဆက္မျပတ္ျမွင့္တင္မႈ
ဒါကေတာ့ အခုလို ျပိဳင္ဆိုင္မႈေတြ စိန္ေခၚေနတဲ့အခ်ိန္မွာ မျဖစ္မေန လုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။ မိမိထုတ္ကုန္၊ မိမိလုပ္ငန္း၊ မိမိပန္းတိုင္ကို အျမဲျမွင့္တင္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္၊ ဒီေန႕ဟာ မေန႕႔ကထက္ ပိုေကာင္းၿပီး မနက္ျဖန္ဟာ ဒီေန႔ထက္ သာေနရဖို႕ Continual Improvement အျမဲလုပ္ေပးဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။
၇။ လိုအပ္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္
Productနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ marketing ပိုင္းပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္ဆုံးျဖတ္ခ်က္မဆို ခ်မွတ္ဖို႔ရာ ခိုင္မာတဲ့သတင္းအခ်က္အလက္ ရရွိေနဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီလိုသတင္း အခ်က္အလက္ေတြအေပၚ အေျခခံထားတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြဟာ ထိေရာက္မႈွ ရွိမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ မ်က္ေျခမျပတ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ survay ေကာက္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၊ research လုပ္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ အျမဲ သတင္းရယူေနဖို႔ လုိပါတယ္။
၈။ supplierေတြနဲ႔ အက်ိဳးရွိရွိ ဆက္ဆံေနေရး
လုပ္ငန္းနဲ႕ supplierဆိုတာ အျမဲ တစ္ဦးေပၚ တစ္ဦး အျပန္အလွန္ မွီခိုအားထားေနရသူေတြပါ။ လုပ္ငန္းကလည္း input ေတြ raw materialေတြ ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္မတိုင္မီ အခ်ိန္မွီ ေရာက္ရွိေရး၊ သြင္းအားစုေတြ ကုန္ၾကမး္ေတြ အရည္အေသြးမွန္ကန္ေနေရးအတြက္ supplier ကုိ လွစ္လ်ဴ႐ႈလို႔မရပါဘူး။ သူတို႔နဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီးမွ ေကာင္းမြန္တဲ့ အရည္အေသြးျပည့္၀တဲ့ ထုတ္ကုန္ရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ supplier relationship ကို အထူးဂရုျပဳ အာရုံစိုက္ေပးရပါမယ္။

What is ISO ?

ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္တြင္ ကုန္စည္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား၏ေစ်းႏႈန္းမ်ားကို ေရာင္းလိုအားႏွင့္ ၀ယ္လိုအားက ဆုံးျဖတ္ေပးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါဆုိ ကုန္စည္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား၏ ေစ်းႏႈန္းဟာ စားသုံးသူတို႔၏ ၀ယ္ယူမႈေပၚ မူတည္တာေပါ့။ ၀ယ္လိုအားဆိုတာလညး္ စားသုံးသူေတြက ကုန္စည္ကို ၾကိဳက္ႏွစ္သက္မႈ အရေသာ္လည္းေကာင္း ၊ လိုအပ္မႈအရေသာ္လည္းေကာင္း ၀ယ္ယူသုံးစြဲၾကလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ ကုန္စည္ေတြကလည္း တမ်ိဳးတမည္သာ ရွိၾကၿပီး ၿပိဳင္ဘက္ကုန္စည္ရွိမႈဆိုတာ ရွားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ နည္းပညာေတြတိုးတက္မႈေတြေၾကာင့္ အၿပိဳင္အဆုိင္ေစ်းကြက္၀င္ေရာက္ ထိုးေဖာက္မႈေတြ မ်က္ျမင္ၾကဳံေတြ႕ လို႔ေနပါသည္။ စားသုံးသူတို႕႔အေနျဖင့္လည္း မရွိလို႔သုံးရတယ္ဆိုတာထက္ ေရြးခ်ယ္ ၀ယ္ယူႏိုင္ခြင့္ေတြ မ်ားလာပါၿပီ။ ဒါဆို ေရာင္းခ်သူဘက္ကလည္း ကိုယ့္ကုန္စည္ စားသုံးသူ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ဖို႔ လိုတာေပါ့ေနာ္။ စားသုံးသူကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ဆႏၵ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ျပည့္၀ေစမည့္ ကုန္စည္မ်ိဳး၊ ၄င္းတုိ႕အတြက္ အဆင္ေျပမယ့္ကုန္စည္မ်ဳိးဆို ေက်ေက်နပ္နပ္၀ယ္ယူမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဆို ထုတ္လုပ္သူေတြ (ေရာင္းခ်သူေတြပါ) ဟာ အရည္အေသြးျပည့္၀တဲ့ ကုန္စည္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ စားသုံးသူေက်နပ္မႈကို ျပည့္၀ေစရုံသာမက ေက်နပ္သြားတဲ့စားသုံးသူဟာ ကိုယ့္ကုန္စည္ပဲ သစၥာရွိရွိ ၀ယ္ယူမႈ ျဖစ္တန္စြမး္မ်ားတဲ့အတြက္ corporate goal ျဖစ္တဲ႔ PROFIT ရမည့္အျပင္ marker leadership ျဖစ္ဖို႔ တြန္းအားတစ္ခုလည္း ျဖစ္ေစမွာပါ။ ဒါဆို ကုန္စည္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈေတြရဲ႕ အရည္အေသြးဟာ စားသုံးသူေတြအတြက္ စိတ္ခ်ရဖို႔ လုပ္ငန္းအေနနဲ႔ အရည္အေသြးထိန္းသိမ္းႏိုင္မႈ (Quality control/management ) ဟာ အခန္းက႑တစ္ခုနဲ႕ထည့္သြင္းလုပ္ေဆာင္ရေတာ့ပါမယ္။
ညတိုင္းTV advertising ေတြမွာ ISO 9000 ရ ????? … စိ္တ္ခ်ယုံၾကည္စြာသုံးစြဲႏိုင္ပါၿပီ ဆိုတာေတြ ၾကားလာရမွာပါ။ ဒါဆို ISO လက္မွတ္ရၿပီဆိုရင္ အဲ့ကုန္စည္ဟာ စားသုံးသူအတြက္ စိတ္ခ်ရၿပီလား၊ အႏၱာရယ္မရွိေတာ့တာလား၊ ဘာေၾကာင့္ အဲ့လို ေျပာႏုိင္ရတာလဲ စဥ္းစားစရာပါ။ ဒါဆို ISO ဆိုတာဘာလဲ၊ ISO ဆုိတာ ? ? ?
ISO – International Organization For Standardization - အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုပါ။ ဆြစ္ဇာလန္မွာ ရုံးစိုက္ပါတယ္။ သူကေတာ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြရဲ႕႔ ကုန္စည္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈေတြဟာ စားသုံးသူေတြအတြက္ ဘယ္ေလာက္စိတ္ခ်ႏိုင္မႈရွိသလဲဆိုတာကို သိဖို႔ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြသတ္မွတ္ၿပီး အသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္ထုတ္ေပးတယ္ ဆိုပါေတာ့။ သူမွာ ပညာနယ္အသီးသီးက ကၽြမ္းက်င္အဖြဲ႔ ၁၈၀ ဖြဲ႔ ရွိပါတယ္။ သူ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ Trade လုပ္တဲ့အခါ ကုန္စည္နဲ႔၀န္ေဆာင္မႈေတြ ႏိုင္ငံတကာမွာ စိ္တ္ခ်ယုံၾကည္စြာ ကုန္သြယ္ႏိုင္ေစရန္အျပင္ တီထြင္ဖန္တီးႏိုင္မႈ၊ သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာ၊ စီးပြားေရးေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား ဒီထက္မက ဖြံ႕ျဖိဳးတုိးတက္လာေစရန္ ပို၍ ပူးေပါင္းမႈမ်ား တိုးလားရန္လို႔ ဆိုပါတယ္။

What type of ISO
ISO 9000 series

၁၉၈၇ မွာ ISO 9000 series ကုိ စတင္ထုတ္ျပန္ပါတယ္။သူကေတာ့ ကုန္စည္ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္တစ္ခုလုံးဟာ စားသုံးသူလိုအပ္မႈေတြကို ျပည့္မီရမယ္ ဒါမွမဟုတ္ သာလြန္ရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ၁၉၉၄ မွာ vision ျပန္ေျပာင္းခဲ့ပါတယ္။ ISO 9000 : 1994 က ကုန္စည္ေတြဟာ စားသုံးသူလိုအပ္ခ်က္ကို ျပည့္၀ေစရန္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ၄င္းတို႔ခ်မွတ္ထားေသာ အရည္အေသြးဆိုရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို အခ်က္တိုင္းမဟုတ္သည့္တိုင္ သတ္မွတ္ထားေသာ အနည္းဆုံးအခ်က္မ်ား ကိုေတာ့ ျပည္မီေနရပါမယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြကေတာ့ ေယဘုယ်ဆန္ပါတယ္။ ကုန္စည္တမ်ိဳးခ်င္းစီအတြက္ သီးျခားေဖာ္ျပခ်က္မရွိပါဘူး။ ၄င္းတို႔သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ျပည့္မွီတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကုန္စည္ရဲ႕ အရည္အေသြးဟာ စိတ္ခ်ရေၾကာင္း စားသုံးသူအတြက္ အာမခံေသာအားျဖင့္ certificate ထုတ္ေပးပါတယ္။ ၂၀၀၀ခုႏွစ္ revision ျပန္လုပ္ထားတဲ့ ISO 9000:2000 က 1994 မွာရွိတဲ႔ discrete elements ေတြအစား ကုန္စည္ထုတ္လုပ္မႈprocess cycleအတြက္ လုိအပ္တဲ့ management principles ၈ခ်က္နဲ႔ျပန္လည္ ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္။
9000 series မွာ

9001 - ကုန္စည္ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္ရွိ ဒီဇိုင္း၊ ထုတ္လုပ္မႈ၊ စက္ကိရိယာတပ္ဆင္တာထိေရာက္မႈ၊ ၀န္ေဆာင္မႈေတြကို စစ္ပါတယ္ (design, manufacturing,installation,service)
9002 – ကုန္ထုန္လုပ္မႈ၊ စက္တပ္ဆင္မႈႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈ ကိုၾကည့္ပါတယ္(production ,installation,service) (* raw material ေတြ စိ္တ္ခ်ရမႈပါပါတယ္ supplier ေတြအထိ ၾကည့္ပါတယ္ )
9003 - ေနာက္ဆုံးကုန္ေခ်ာကိုပဲ ၾကည့္တာပါ။ေေနာက္ဆုံးကုန္ေခ်ာဟာ စားသုံးသူေတြအတြက္ စိတ္ခ်ရသလားဆိုတာကို inspection and testing ပါ လုပ္ၿပီး စစ္ပါတယ္
9004 - သူကေတာ့ အျမင္က်ဥ္းက်ဥ္းပါပဲ။ ထုတ္လုပ္သူအေနနဲ႔ သူ႕လုပ္ငန္းရဲ႕ လုိအပ္ခ်က္ နဲ႔ အခြင့္အလမ္းေတြရယူႏိုင္ယုံသာ လုပ္ငန္းတြင္းကသာ ခ်မွတ္ထားတဲ့ guidelines ေတြျပည့္မွီရင္ ရပါၿပီလို႔ဆိုပါတယ္။
အခုေနာက္ဆုံးကေတာ့ ISO 14000 ပါ ။ ရရွိသူေတြက အနည္းအက်ဥ္းပဲရွိပါတယ္။ ဘာကြာသလဲဆိုေတာ့ environmental ကိုပါ ထည့္စဥ္းစားလာပါတယ္။ environment ကို ဆုိးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ဘယ္ေလာက္ထိ ေလွ်ာ့ႏိုင္သလဲ၊ ဥပေဒ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကို ဘယ္ေလာက္ထိလိုက္နာသလဲဆိုတာကို ၾကည့္ပါတယ္။ ISO 14000 series မွာ
14001 - ကမၻာမည့္သည့္ေနရာတြင္မဆို မည္သည့္Product ႏွင့္မဆို ထုတ္လုပ္ရာတြင္ environment ကို လိုက္ေလ်ာညီေထြႏိုင္မႈကို ၾကည့္ပါတယ္၊ ေယဘူယ်ဆန္ပါတယ္။္
14004 - အေသးစိတ္ပိုက်သြားပါၿပီ ။ operation ေတြဟာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ၊ ဦးတည္ခ်က္ေတြ ဘယ္ေလာက္ထည့္စဥ္းစားရမလဲဆိုတာပါလာပါၿပီ။
14020 – labels ေတြ declaration ေတြဟာ နဲ႔ environmental နဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ၾကည့္ပါတယ္။
14030 - ထုတ္လုပ္မႈျဖစ္စဥ္ၿပီးသည့္တိုင္ environmental effect နဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ၾကည့္ပါတယ္။
14031 - environmental performance သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိ္န္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ဘယ္ေလာက္ထိ ပါ၀င္ႏိုင္သလဲဆိုတာ ၾကည့္ပါတယ္
14040 - environmental goal ေတြကို ဘယ္ေလာက္ထိ ခ်မွတ္ေပးႏိုင္လဲဆိုတာ ၾကည့္ပါတယ္
14062 - environmental goalေတြကို ဘယ္ေလာက္ improve လုပ္ေပးႏိုင္လဲဆိုတာ ၾကည့္ပါတယ္။
ေနာက္ဆုံး 14064 ကေတာ့ greenhouse gas ဖန္လုံအိမ္အာနိသင္ ဘယ္ေလာက္ေလွ်ာ့ႏိုင္သလဲဆိုတာ ၾကည့္ပါတယ္
(* လက္လွမ္းမွီသေလာက္ စုစည္းထားတာပါ၊ ရွိပါေသးတယ္)
ွ.............ISO ရဖုိ႔ Quality ဘယ္လိုထိ္န္းမလဲဆိုတာ ဆက္လက္ၾကိဳးစားေဖာ္ထုတ္ပါဦးမယ္ ..................

Changing Social Contract

Globalization ျဖစ္ေပၚလာမႈေတြေၾကာင့္ ကမၻာၾကီး ေျပာင္းလဲျခင္းမ်ားစြာ ေျပာင္းလဲခဲ့ရပါၿပီ၊ အေကာင္းေတြေရာ .......အဆိုးေတြေရာေပါ့ ။ နည္းပညာေတြေျပာင္းလဲလာတယ္။ လူေတြရဲ႔ တန္ဖိုးထားမႈေတြ ေျပာင္းလဲလာတယ္။ အဲ့ေတာ့ လူေတြရဲ႕ ဆက္ဆံမႈေတြလည္း အေျပာင္းလဲၾကီး ေျပာင္းလဲလာခဲ့တယ္လို႔ ထင္ျမင္မိပါတယ္။ အနီးဆုံး family တစ္ခုမွာကို သိသိသာသာေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ မိဘနဲ႔ သားသမီးဆက္ဆံေရးကအစ ေျပာင္းလဲလာခဲ့ပါၿပီ။ မိဘေတြကလည္း သားသမီးကို အရင္လို ပုံစံေတြနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္လို႔မရေတာ့ပါဘူး ၊ ေခတ္အေျခအေနကို သုံးသပ္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ထိန္းကြပ္မႈစတိုင္ေတြလည္း ေျပာင္းရပါတယ္။
လုပ္ငန္းေတြမွာၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း အလုပ္ရွင္ အလုပ္သမား ဆက္ဆံေရးေတြက ေျပာင္းလဲလာပါၿပီ။ အရင္တုန္းကဆိုရင္ အလုပ္သမားတစ္ေယာက္ဟာ အလုပ္အကိုင္အတြက္ စိတ္ခ်ရမယ္ဆိုရင္ သူ႔အတြက္ လုံေလာက္ၿပီ ၊ သူလိုခ်င္တာ Job Security (*အလုပ္ျဖဳတ္ထုတ္မႈနညး္မႈ ) ၊ အဲ့ေတာ့ မလုပ္ ၊မရႈပ္၊ မျပဳတ္ပုံစံေလးနဲ႔ပဲ free rider ပုံစံမ်ိဳးျဖစ္လာတယ္။ အရင္တုန္းက labour source ကနည္းတာရယ္ ၊ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေတြနည္းတာရယ္။၊ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈမရွိတာရယ္ ၊ အရင္တုန္းက ကိုယ့္ေနရာေလး ေလာက္ပဲ ၾကည့္ၿပီးေနေနရတာဆိုေတာ့ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈဆိုတာလည္း သိပ္မရွိခဲ့ဘူး။ အဲ့ေတာ့ လူတစ္ေယာက္က အလုပ္တစ္ခုရၿပီဆိုရင္ စိတ္ခ်ရၿပီေလ။ သူ႔အေနနဲ႔ ဒီမွာပဲ သူသစၥာရွိရွိနဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာလုပ္မယ္ ၊ အရာရာတိုင္းကို သာမန္အေနအထားေလာက္ပဲသိထားေလာက္မယ္ (knowing )အဆင့္ေလာက္ပဲရွိမယ္ဆိုရင္ ကုမၼဏီကလည္း သူ႔အလုပ္သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္ (ဆိုလိုတာက long term life ) မွာ လစာေတြ တျဖည္းျဖည္းတုိးေပးမယ္။ ရာထူးေတြတဆင့္ဆင့္တက္မယ္၊ အက်ိဳးခံစားခြင့္ေတြရွိလာမယ္၊ စသျဖင့္ သူ႔အတြက္ အပိုင္တြက္ခ်က္မႈေတြၾကီးေတြပါ။ အဲ့ေတာ့ အလုပ္ရွင္ဘက္ကလည္းသူ႔ကို သာမန္ဆုေၾကးေငြေလာက္နဲ႔ပဲ ေပးၿပီးေနလို႔ရပါတယ္။ သူ႔ကိုလည္း သင့္တင့္ေလာက္ပဲ training ေပးထားရင္ လုံေလာက္ပါၿပီ။ အလုပ္ရွင္ကလည္း သူ႔လုပ္ငန္းကို သာမန္ရိုးက်ပုံစံနဲ႔ပဲသြားလို႔ရပါတယ္။ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈေတြ သိပ္မရွိေသးတာမို႔ ဒီအတိုင္းေလးပဲ ေအးရာေအးေၾကာင္းစတိုင္ေလးပါပဲ၊ သူ႔လုပ္ငန္းအတြက္ information အသင့္အတင့္ေလာက္ ပဲ ရထားရုံေလးနဲ႔ ရပ္တည္ႏိုင္ပါေသးတယ္။
IT ေခတ္တဲ့ ၊ Globalization စသျဖင့္ ကမၻာၾကီး ရြာျဖစ္သြားၿပီတဲ့။ ဘာကိုေျပာတာလဲ။ ဆိုလိုတာက အစက တိုက္ၾကီး (၇)ခုရွိတယ္လို႔ဆိုတယ္၊ အခုက ရြာအဆင့္ပဲလား၊ boundry line ေတြ တားဆီးခ်က္ေတြ ၊ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ မရွိေတာ့ပဲ တလုံးတစည္းတည္း ျဖစ္သြားတာကို ေျပာတာလား၊ ေတြးစရာပါ။ direct မဟုတ္ပဲ indirect အားျဖင့္ေတာ့ ဒီလိုပဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အရင္က ဒီလိုအေျခအေနေလးနဲ႔ ဒီေနရာမွာပဲရပ္တည္နိုင္ရင္ေတာ့ၿပီဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းေတြဟာ တျမိဳ႕တရြာ၊ တရပ္တဌာေနက လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ယွဥ္ျပိဳင္ေနရပါၿပီ၊ မျပိဳင္ခ်င္လို႔လဲမရဘူးေလ။ ကိုယ့္ေနရာကို သူက ယူသြားမွာေပါ့။ လုပ္ငန္းေတြကိုလည္း ခ်ဲ႕တန္ခ်ဲ႕ ရမယ္။ ဒီေနရာမေကာင္းရင္ ျဖဳတ္တန္ျဖဳတ္ရေတာ့မယ္။ ဒီလုပ္ငန္းမေကာင္းရင္ တျခားလုပ္ငန္းေျပာင္းလုပ္ခ်င္လုပ္ရေတာ့မယ္၊ ဒီေတာ့ အရင္တုန္းက Job Security ရွိပါၿပီး ခံယူေနတဲ့ အလုပ္သမားေတြလည္း ဘာမွ မေျပာႏိုင္ေတာ့ဘဲ လုပ္ငန္းေလွ်ာ့ခ်တဲ့အခါ ျဖဳတ္ခံရမႈေတြ၊ အလုပ္ရွင္အတြက္ သူ႕႔လုပ္ငန္းအတြက္ ပိုသင့္ေတာ္မယ့္ အလုပ္သမားရမယ္ဆိုရင္ အရင္လူကို ထုတ္ခ်င္ထုတ္မယ္။ဒါမွမဟုတ္ ေနရာေျပာင္းခ်င္ေျပာင္းမယ္။ ကဲ Job Security ေသခ်ာပါေတာ့ဦးမလား။ အခုဆို အလုပ္သမားငွားရင္ projectအလိုက္ပဲငွားေတာ့တယ္ (short term ေပါ့ ) ။ အလုပ္သမားေတြမွာ own position (အတည္တက်အလုပ္အကိုင္) ဆိုတာမရွိေတာ့ဘူး။ သူတို႔အတြက္ အလုပ္အကိုင္ဟာ ဘာျဖစ္လာလဲဆိုေတာ့ Careers no longer progress up a vertical hierachy but move across jobs horizintally. သူတို႔အတြက္ အလုပ္တိုးတက္မႈဆိုတာ ရားထးူအဆင့္ဆင့္တက္မႈက နည္းသြားၿပီး၊ တေနရာၿပီးတေနရာ ေျပာင္းလုပ္ေနရတဲ့ အတြက္ လုပ္ကိုင္စြမး္ရည္ေတာ့ တိုးလာပါတယ္။ အဲ့ေတာ့ သူ႔အေနနဲ႔ Job Security ထက္ Employability
( *အလုပ္လုပ္ေနရမႈ) ကိုပဲ အေလးထားေတာ့တယ္။ သူရဲ႔ေအာင္ျမင္မႈဟာ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မႈေပၚမွာ မူတည္တယ္ဆိုတာ သိလာၿပီေလ။ အဲ့ေတာ့လုပ္ငန္းတိုးတက္ဖို႔အတြက္ Partnerတစ္ေယာက္လို ခံယူၿပီ စြမ္းေဆာင္ေတာ့တာပဲ၊ သူ႔အတြက္က အေၾကာင္းအရာေတြကို knowing ထက္ learning ျဖစ္လာပါတယ္။ အရာရာကို သိတာထက္ တတ္ဖို႔ အသုံးခ်ႏိုင္ဖို႔ သင္ယူခ်င္လာၿပီေလ။ သင္ယူခ်င္တဲ့စိတ္ဟာ search ကိုပါျဖစ္ေစတဲ့အတြက္ လုပ္ငန္းအတြက္ အမ်ားနဲ႔မတူတဲ့ အေတြးအေခၚေတြပါ သယ္လာႏိုင္ပါတယ္ ။ အျမဲတမ္း စိ္န္ေခၚမႈေတြ (challenging )ေတြကို သူၾကိဳဆိုပါတယ္ ။အလုပ္ရွင္ကလည္း အဲ့လို အလုပ္သမားေတြ ေျပာင္းလဲလာသလို သူ႔ရဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ပုံစံကို အရင္လိုသြားလို႔မရေတာ့ပါဘူး၊ အလုပ္သမားေတြကို ဒီထက္မကအရည္အေသြးတိုးတက္ေစဖို႔ရာ ခ်ီးေျမွာက္တန္ခ်ီးေျမွာက္ရပါတယ္ ။ အရင္လို ပိုက္ဆံေလး bonus ဆိုၿပီး ထုတ္ေပးလို႔မရေတာ့ပါဘူး။ တျခားခ်ီးျမွင့္ေျမွာက္စားမႈပုံစံေလးေတြနဲ႔ ဖန္တီးေပးရပါတယ္။ (ကိုရီးယားကားေတြမွာအတုယူစရာေတြပါ ၀န္းထမ္းတစ္ေယာက္က ကုမၼဏီအတြက္ေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္ေပးခဲ့တယ္ဆိုရင္ အဲ့ဒါကို အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ party လုပ္ေပးတယ္။ တျခား၀န္ထမ္းေတြေရွ႕မွာ အားက်ေအာင္ ခ်ီးက်ဳးတယ္။ ) အလုပ္ရွင္ဟာ သူ႔လုပ္ငန္းအတြက္ အျမဲခ်ဲ႔ထြင္ တုိးတက္ဖို႔ရာ အခြင့္အလမ္းကိုအျမဲေခ်ာင္းေနရပါတယ္။ information ကို မျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ လုိပါတယ္။ ဒါမွ အခြင့္အလမ္းဆိုတာ ေတြ႕႔မွာပါ ။ သူ႔လုပ္ငန္းဟာ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈကို ၾကိဳဆိုရမယ္။ ဒါမွ သူ႔လုပ္ငန္းဟာ ရပ္မေနဘဲသြားေနမွာပါ။ အခု ေလာကၾကီးရဲ႕ အေျခအေနေပါင္းမ်ားစြားဟာ alway change ပါ။ အမွီလိုက္ေျပးႏိုင္မွာပါ ။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ က်န္ခဲ့မွာပဲ ၊ အကုန္လုံးက မက်န္ခဲ့ေအာင္အမွီ လိုက္ေျပးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ က်န္ခဲ့ရင္ေတာ့ ....................။ (ကိုယ္တေယာက္တည္းရွိတဲ့ ေနရာၾကီးမွာ ဆက္ရွင္သန္ဖို႔ဆိုတာ အဓိပၹါယ္ရွိပါဦးမလား . ............... )

Tree and Human Beings

Draw Your Own Picture
အေျခခိုင္ေသာ သစ္ပင္ျဖစ္လင့္ကစား မိုးသက္ေလျပင္းတို႕၏ ဒဏ္ကို မေရွာင္မလြဲခံရေပမည္။ထိုအခါတြင္ သစ္ရြက္တုိ႔သည္ ေၾကြက်သည္လည္း ရွိသည္။ ျပန္လည္ စိမ္းစိုသည္လည္း ရွိသည္။
မိုးသက္ေလျပင္းမ်ားၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ ေနသာေသာေန႔သို႔လည္း ေရာက္သြားႏိုင္သည္။ ေန၏အပူရွိန္သည္ ေႏြးေထြးမႈကို ေပးေသာ္လည္း တခါတရံ ပူျပင္း၏။
ထုိအတူ လူသားတို႔တြင္လည္း ဒုကၡမုန္တိုင္း၊ အဆင္မေျပမႈမ်ားႏွင့္လည္း ရင္ဆိုင္ႀကဳံေတြ႔ရေပဦးမည္။ ဤဒုကၡမ်ား၊ အခက္အခဲမ်ားေၾကာင့္ လဲက်သြားႏိုင္သလို တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားလည္း ရွိတတ္ေပသည္။ ေနသာေသာေန႔ကဲ့သို႔ အဆင္ေျပမႈမ်ားႏွင့့္ၾကဳံေတြ႔ရေသာအေျခအေနမ်ားတြင္ ထိုအဆင္ေျပမႈမ်ားသည္ တခါတရံ မိမိဘ၀ကို ပူေလာင္ေစႏိုင္ပါသည္။

SWOT Analysis for your life

အခုေခတ္စီမံခန္႔ခြဲမႈဘာသာရပ္မွာ အေတာ္မ်ားမ်ားအေျပာမ်ား၊ အသုံးမ်ားေသာစကားတရပ္အေၾကာင္း တင္မယ္လို႔ စိတ္ကူးမိပါတယ္။ ဘယ္ေနရာမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အသုံး၀င္မယ္လို႔လည္း ယုံၾကည္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ SWOT Analysis ပါ။ Strengths Weaknesses Opportunities Threats ကို စမ္းစစ္ျခင္းပါ။ မိမိေရာက္ေနတဲ့ အေျခအေနတစ္ခုမွာ မိမိအားသာခ်က္ ၊အားနည္းခ်က္ ၊ မျမင္ရေသးေသာအနာဂတ္တစ္ခုမွာ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္း ၊ ရိုက္ခတ္မႈ (ၿခိမ္းေျခာက္မႈ) ေတြကို စမ္းစစ္ျခင္းလို႔ အရွင္းဆုံးေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒီ SWOT Analysis ကို လုပ္ငန္းၾကီးေတြ၊ လုပ္ငန္းငယ္ေတြစေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ စီမံကိန္းမ်ားတြင္ အတြင္က်ယ္က်ယ္အသုံးျပဳခဲ့ၾကၿပီး မိမိပန္းတိုင္ကို ေအာင္ျမင္စြာ အေရာက္လွမ္းႏိုင္ခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။ ဒီလို လုပ္ငန္းၾကီးေတြသာမက မိမိပုဂၢိဳလ္ေရးရာ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို ၾကိဳးစားရာတြင္လည္း ဒီနည္းလမ္းကို သုံးႏိုင္သလားဆိုတာေလးကို ေဆြးေႏြးခ်င္္ပါတယ္။

Personal SWOT Analysis

A personal SWOT analysis ဆိုတာ မိမိကိုယ္ကို၊ မိမိဘ၀ကို ျပန္လည္ၾကည့္႐ႈ႕သုံးသပ္တာပါ။ မိမိ ဘယ္ေနရာမွာေတာ့ ဒီထက္ေကာင္းဖို႔လိုအပ္ေနေသးလဲ၊ ဘာေတြလိုအပ္ေနတာလဲ၊ ေပၚေပါက္ိလာႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းတစ္ခု သို႔မဟုတ္ ရုိက္ခတ္မႈေတြကို ရယူႏိုင္ဖို႔ သို႔မဟုတ္ ေက်ာ္လႊာႏိုင္ဖို႔ မိမိမွာ ဘာအားသာခ်က္ အားနည္းခ်က္ေတြရွိလဲဆိုတာ သိႏိုင္ပါတယ္။
အရင္ဆုံး မိမိ ဘာျဖစ္ခ်င္တာလဲဆိုတာလဲ ဆိုတဲ့ရည္မွန္းခ်က္ေလးကို အရင္ သိေအာင္လုပ္လိုက္ပါ။ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္ဆိုတာလည္း ကိုယ့္လက္ရွိအေျခအေနနဲ႔ အေရာက္သြားရမွာမို႔ လက္လွမ္းမွီႏိုင္မယ့္ ျဖစ္ႏိုင္မယ့္ ပန္းတိုင္ျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ပန္းတိုင္တစ္ခုကို ခ်မွတ္ရာမွာ မိမိကိုယ္ကို SWOT Analysis လုပ္လိုက္ပါ။

မိမိအားသာခ်က္ကို စမ္းစစ္ျခင္း ( မိမိကိုယ္ကို အားမနာတမ္း ေ၀ဖန္ပါ)
• ငါမွာ ဒီပန္းတိုင္၊ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တဲ့ ေနရာမွာ ဘာစြမ္းရည္ေတြရွိသလဲ၊ ငါရဲ႕ ပင္ကို အရည္အေသြးက ဘာလဲ
• ငါမွာ လိုအပ္တဲ့ ဗဟုသုတေတြေရာ ရွိရဲ႕လား
• ငါ့မွာရွိတဲ့အားသာခ်က္ေတြ စြမ္းရည္ေတြ ဒီထက္ ထက္ျမက္ဖို႔ ဘာေတြရႏိုင္လဲ
• ငါပန္းတိုင္အျဖစ္ေရြးခ်ယ္ခဲ့တဲ့ေနရာမွာ ငါကို အၾကံေပးႏိုင္မယ့္၊ ကူညီေပးႏိုင္မယ့္ တစုံတရာေရာ ရွိသလား
• ဒီပန္းတိုင္မွာ ေတြ႔ၾကဳံရမႈေတြဟာ ငါ့အားသာခ်က္ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီလား
မိမိအားနည္ခ်က္ကို စမ္းစစ္ျခင္း
• ဒီပန္းတိုင္ကို သြားရင္ ငါ့ကို ကန္႕သတ္ခ်က္ေတြဘာေတြရွိလဲ၊ ဆိုလိုတာက အားနည္းခ်က္ေပါ့
• ငါ ဘာေတြကို မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ဘူးလဲ၊ ငါမွာ ဒီပန္းတိုင္ေရာက္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့စြမ္းအင္ေတြထဲမွာ ငါ့မွာ ဘာမရွိေသးဘူးလဲ
• ဒီေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ေနရာမွာေရာ ငါ တကယ္ေရာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါ့မလား
• ငါ့မွာ မရွိေသးတဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြေရာ ျဖည့္ဆည္းလို႔ ရႏိုင္သလား
• ဒီေနရာမွာရွိတဲ့ အားနည္းခ်က္ေတြကို တြန္းလွန္ႏိုင္ပါသလား၊ ဘယ္လို ေလွ်ာ့ခ်မလဲ
အခြင့္အလမ္းမ်ားကို သုံးသပ္ျခင္း
• ေရြးခ်ယ္လိုက္တဲ့ ေနရာတစ္ခုမွာ ငါရဲ႕ဆႏၵေတြ အိပ္မက္ေတြ ရွိသလား
• ငါမေမွ်ာ္ေတြးထားတဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြေရာ ေပၚလာႏိုင္သလား
• ငါအတြက္ စိတ္တက္ၾကြမႈေတြေရာ ေပးႏိုင္သလား
• ငါအတြက္ ဘာေတြတိုးတက္လားႏိုင္မွာလဲ
• ဒီအခြင့္အလမ္းေတြဟာ ငါဘ၀အတြက္ေရာ ထိေရာက္မႈရွိသလား
• ဒီအခြင့္အလမ္းေတြဟာ ငါ့အားနည္းခ်က္ေတြကို ေလွ်ာ့က်ေစႏိုင္သလား
• ငါ့အားသာခ်က္ေတြနဲ႔ေရာ ဒီအခြင့္အေရးေတြကို အမိအရ ယူႏိုင္လား
• ငါ့ဘ၀ကို ဘာေတြေျပာင္းလဲသြားေစမွာလဲ
ရိုက္ခတ္မႈမ်ားကို ေမွ်ာ္ေတြးျခင္း
• ငါ့အတြက္ ဘာေတြ ဆုတ္ယုတ္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သလဲ။ ဘာေတြက အတားအဆီးေတြျဖစ္လာႏိုင္သလဲ။
• အခုလက္ရွိ လမ္းေၾကာင္းမွာေရာ ဘာစြန္႕စားမႈေတြ ရင္ဆုိင္ေနရလဲ
• ငါလမ္းေၾကာင္း ဘယ္လို အတားအဆီးေတြ ရွိလဲ။ ဘာေတြလဲ
• ငါ့ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ေတြက ဒီ ရိုက္ခတ္မႈေတြကို ၾကဳံေတြ႔ဖို႔ရာ အားေပးေနသလား၊ တိုးပြားေစသလား
• ငါ့အားသာခ်က္ေတြက ဒီရိုက္ခတ္မႈေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေစသလား
ကဲဒီလို personal SWOT analysis လုပ္ၿပီးရင္ ဘာေတြသိလာႏိုင္မလဲဆိုေတာ့
• ငါလုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ၊ အေကာင္းဆုံးျဖစ္မယ့္ အခြင့္အလမ္းက ဘာလဲ
• ဒီအခြင့္အလမ္းကို ရရွိဖို႔ရာ ငါ့ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္လက္နက္က ဘာလဲ
• ငါေက်ာ္လႊာရမယ့္ ေလ်ာ့ခ်ရမယ့္ တားဆီးမႈ ရိုက္ခတ္မႈေတြဟာ ဘာလဲ
• ပန္းတိုင္ကိုေရာက္ဖို႔ရာ ဘာအားသာခ်က္ေတြက ငါ့စြမ္းရည္ေတြကို ျမွင့္တင္ေပးမွာလဲ
• ဘာအားနည္ခ်က္ေတြကို ျပင္ဆင္ဖို႔လိုေနၿပီလဲ

ဆိုတာေတြကို ၾကိဳတင္သိႏိုင္တဲ့အတြက္ မလိုအပ္တာေတြ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္တယ္။ လိုအပ္တာေတြ အခ်ိန္မီ ျဖည့္ဆည္းႏိိုင္ၿပီေပါ့။ ၿပီးရင္ ေပၚေပါက္လာႏိုင္တဲ့အခြင့္အလမ္းကို ရရွိဖို႕ အဆင့္သင့္အေနအထားကို လညး္ ေရာက္ရွိေနမွာပါ။ ဘာအခက္အခဲပဲ ေတြ႕ေတြ႕ၾကိဳတင္တြက္ဆၿပီးသားမို႔ ေအာင္ျမင္စြာ ေျဖရွင္းႏိုင္ပါလိမ့္မယ္ေနာ္…………….

The Process for Setting Goals

NEED........WANT........GET........SUCCESS

လူျပည္က လူတစ္ေယာက္သည္ ဖန္ဆင္းရွင္ဆီကို လာပါတယ္။ မေက်မနပ္ျဖစ္ေနတဲ့ပုံစံနဲ႔ ဖန္ဆင္းရွင္ကို
လူ။ “မတရားဘူးဗ်ာ......လုံး၀မတရားဘူး”
ဖန္ဆင္းရွင္။ “ဘာျဖစ္လို႔လဲကြာ ”
လူ။ “ကၽြန္ေတာ္ကို ဖန္ဆင္းတုန္းက ျပည္စုံေအာင္ ဘာလို႔တခါတည္း မဖန္ဆင္းရတာလဲ၊ အခုေတာ့ က်ဳပ္မွာ လိုအပ္ခ်က္ေတြ အျမဲတမ္း ၾကဳံေနရတာေပါ့ ”
ဖန္ဆင္းရွင္။ “ေစတနာနဲ႔ပါကြာ”
လူ။ “ဘာလို.........”

ဖန္ဆင္းရွင္။ “ ေလာကမွာေအာင္ျမင္မႈဆိုတာ အခက္အခဲေတြ၊ မျပည့္စုံျခင္းေတြကို ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီးမွ ရလာတာကြ။ အဲဒါမွ အဲ့ဒီေအာင္ျမင္မႈကို တန္ဖိုးထားတတ္ၾကမယ္။ဒါေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္မႈဆိုတာရွိဖို႔ မျပည့္စုံျခင္းေတြကို ဖန္တီးေပးထားရတာေပါ့ကြ........”

(အိပ္ယာ၀င္ ပုံုျပင္ေလးတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း အားေဆးေလးတစ္ခြက္ေတာ့ ျဖစ္ေကာင္းပါရဲ႕)

What is "Love"........., Have You Seen it??????

ပန္ခ်ီျပခန္း တစ္ခုတြင္ “ အခ်စ္ ” ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ေအာက္၌ ပန္းခ်ီပြဲေလးတစ္ခုကို က်င္းပခဲ့ပါသည္။ အခ်စ္ကို ပုံေဖာ္ထားေသာ ပန္းခ်ီကားေပါင္း မ်ားစြာ။ တခ်ိဳ႕ကလည္း လြမ္းဆြတ္ဖြယ္၊ တခ်ိဳ႕႔ကလည္း ၾကည္ႏူးဖြယ္.......စုံလို႔ပါ။ ထူးျခားတာ တစ္ခုက ပန္ခ်ီကား တစ္ခ်ပ္ဟာ ကင္းဗတ္စ အျဖဴကို ေရႊေရာင္ ေဘာင္ကြပ္ထား၍သာ ျပသထားသည္။ ေအာက္က စာတန္းကလည္း ေရာင္းရန္ မဟုတ္ပါတဲ့။ စိတ္၀င္စားစရာ ေကာင္းရာ ေရးဆြဲသူ ပန္ခ်ီဆရာဟု ထင္ရေသာ ပန္းခ်ီကားပိုင္ရွင္ထံ ဘာမွ ဆြဲထားျခင္းမရွိဘဲ ဘာေၾကာင့္ လာေရာက္ျပသလဲဟု ေမးျမန္းၾကည့္ရာ

“ ကၽြန္ေတာ္ အခ်စ္ဆိုတဲ့ အရာကို ဘယ္လို ပုံေဖာ္ရမလဲလို႔ စဥ္းစားလိုက္တာ၊ ေနာက္ဆုံး ျပပြဲ ဖြင့္ရက္ ေရာက္တဲ့အထိ စဥ္းစားမရတာနဲ႕ ဒီအတိုင္း ထားလိုက္တာ၊ အခု အခ်ိန္ထိ ကၽြန္ေတာ္ စဥ္းစားဆဲပါ......”

Sharing and Caring Society

လာလည္ၾကသူ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အရမ္း ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အခုလို အားေပးမႈေတြေၾကာင့္ ဖူးဖူး ဘေလာ့ ေရးႏိုင္တာပါ။ ဖူးဖူး ဘေလာ့ေရးရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ သိထားတာေလးေတြကို ေျပာျပခ်င္ရုံ သက္သက္ပါ။ သူငယ္ခ်င္းေတြရဲ႕ ဘေလာ့ကို လာလည္ရတာကလည္း မသိတာေတြ သိေအာင္ လာဖတ္တဲ့ သေဘာပါ။ CBOX မွာ အားေပးခဲ့ၾကသူေတြေရာ၊ Comment ေပးခဲ့ၾကသူမ်ား ကိုလည္း ေက်းဇူးပါ။ အျမင္ခ်င္း ဖလွယ္ေပးတာကို ၾကိဳဆိုပါတယ္။ ဘေလာ့ေရးရာတြင္ မည္သူ႕ကိုမွ ထိခိုက္လိုစိတ္ မရွိတဲ့အတြက္ ဖူးဆီမွာ ပုဂၢိဳလ္ေရးရာ ၾကမ္းတမ္းစြာ ေျပာၾကားမႈမ်ား မျပဳလုပ္ပါရန္ ေတာင္းဆိုအပ္ပါတယ္ရွင့္။ အေတြးအေခၚ၊ အျမင္ခ်င္း ၊ ဗဟုသုတ ေတြ မွ်ေ၀ေပးခဲ့ပါေနာ္..........

ဖူးဖူးအေနနဲ႕ Blog ဆိုတဲ႔ ရပ္၀န္းကို Sharing and Caring Society လို႔ နားလည္ သေဘာေပါက္မိပါတယ္။

အက်ိဳးရွိရွိ အခ်ိန္ေလးမ်ား

အလုပ္မအားလို႔ ဘေလာ့ မေရးျဖစ္တာ အေတာ္ ၾကာသြားတယ္။ လာလည္ၾကတဲ့ သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို လည္း ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ဘာအေၾကာင္းေရးရင္ ေကာင္းမလဲဆိုၿပီး စဥ္းစားလိုက္တာ သူငယ္ခ်င္း အေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ သင္ခဲ့ရတဲ့ တိုတိုထြာထြာေလးေတြထဲက ရွာေဖြလိုက္ေတာ့ အခ်ိန္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ဆိုတာေလး ကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ဖူးဖူးလည္း တခါတေလ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တခါတရံ အခ်ိန္ မေလာက္တာေတြ။ အခ်ိန္ေတြ ပိုေနတာေတြေပါ့။ ဒါဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာလဲဆိုၿပီး စဥ္းစားၾကည့္ေတာ့ ရွိတဲ့ အခ်ိန္ေလးကို စီမံခန္႔ခြဲမႈ မွာ ခၽြတ္ေခ်ာ္ေနလို႔ပဲ ျဖစ္မယ္ထင္တယ္။ ဒီေတာ့ အခ်ိန္ေတြကို ဘယ္လို စီမံခန္႕ခြဲသင့္လဲ ဆိုတာေလးကို သိထားသမွ်ေလးထဲက ေျပာျပခ်င္တယ္။

၁။ ေန႕စဥ္ မိမိလုပ္ေဆာင္ရမယ့္အလုပ္ေတြကို အရင္ဆုံး ေရးဆြဲလိုက္ပါ။
အေကာင္းဆုံးကေတာ့ စက္၀ိုင္းပုံ ကားခ်ပ္ထဲမွာ မိမိေန႔စဥ္ေဆာင္ရြက္မဲ့ ကိစၥေတြကို Pie chart ပုံစံနဲ႔ ဆြဲလိုက္မယ္ဆိုရင္ မိမိ ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ကိစၥရပ္ေလးေတြကို ျမင္သာသြားတာေပါ့။ အဲဒီထဲမွာမွ အေရးၾကီးတဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို မင္အနီေလးနဲ႔ ေရးရင္ ပိုေကာင္းတယ္။ Pie chart ဆြဲရင္ အလုပ္ေလးေတြကို မိမိအသုံးျပဳရမယ့္ ၾကာခ်ိန္အလိုက္ အပိုင္းေလးေတြ ဆြဲလိုက္မယ္ဆိုရင္ တေန႔ ၂၄နာရီရွိတဲ့ ပုံကားခ်ပ္ၾကီးမွာ ကိုယ့္အတြက္ အခ်ိန္ ေန႔စဥ္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ အျပင္ တျခား ကိစၥေတြ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ကိုယ့္အတြက္ အခ်ိန္ ဘယ္ေလာက္က်န္လဲ ဆိုတာ သိရတာေပါ့။

၂။ တစ္ေန႔အတြက္ ၿပီးရင္ အပတ္စဥ္အတြက္ ဇယားဆြဲလိုက္ပါဦး။
ဒီလို တစ္ေန႕႔လုပ္ေဆာင္ရမဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို တပတ္စာ ဇယားေလး ခ်လိုက္ပါ။ အေပၚဘက္ အတန္းက ေန႕ရက္ေတြ ေရးၿပီးေတာ့ ေဘးဘက္အတန္းမွာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ေရးလိုက္ပါ။ အကြက္ေလးေတြမွာ သုံးရမဲ့အခ်ိန္ေတြ ေရးလိုက္ပါေနာ္။ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ေရးတဲ့အခါ အေရးၾကီးသလို အစဥ္လိုက္ ေရးခ်လိုက္ပါ။

၃။ ၿပီးေျမာက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အလုပ္ေတြ သတ္မွတ္မယ္။ ေနာက္တဆင့္က ကိုယ့္ ဒီေန႕၊ ဒီတပတ္မွာ အေရးၾကီး လုပ္စရာ ေတြကို အေရးၾကီးသလို rankသတ္မွတ္ၿပီး ေရးလိုက္ပါ။ long range , medium range , immediate လားဆိုတာ task ေတြနဲ႔ ယွဥ္တြဲၿပီး ေရးလိုက္ပါ။ ကိုယ္ ျပီးေျမာက္ခ်င္တဲ့ ကိစၥအတြက္ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္သုံးမလဲ။ ကိစၥၿပီးေျမာက္ဖို႔အတြက္
ဘာေတြလုပ္မွာလဲ ဆိုတာ အသုံးျပဳမယ့္ အခ်ိန္နဲ႔တကြ သတ္မွတ္ထားဖို႔လဲ လိုပါတယ္။

၃။ တကယ္ လုပ္ရေတာ့မယ့္ လုပ္ငန္းေတြ ( to do list ) ကို ျပန္ခ် ေရးလိုက္ပါ။

၄။ မေမွ်ာ္မွန္းႏိုင္တဲ့ အေျခအေန၊ အေၾကာင္းအရာေတြက ေပၚလာတတ္တာမို႔ ခၽြင္းခ်က္ အေျခအေနမွာ ဘယ္လို လုပ္ေဆာင္မလဲ ဆိုတာ ခန္႔မွန္းထားဖို႔ လိုပါတယ္။

၅။ ျပန္သုံးသပ္ၾကည့္ပါ။
ကိုယ္ဆြဲထားတဲ့ ဇယားေတြကို ျပန္သုံးသပ္ၾကည့္လိုက္ပါ။ ကိုယ္ယူထားတဲ့အခ်ိ္န္ဟာ အမွန္တကယ္ လိုတဲ့ၾကာခ်ိန္လား ။ ဦးစားေပးမႈေတြဟာ အေရးပါမႈအလိုက္ စီထားတာ ဟုတ္ရဲ႕လား။ ကိုယ္ဆြဲထားတဲ့ အခ်ိန္ဇယားကို update လုပ္ေပးဖို႔႔ လိုတယ္ေနာ္။ လုပ္ၿပီးသြားတဲ့ ကိစၥေတြဟာ ကိုယ္စီမံထားတဲ့ အခ်ိန္အတြင္း လုပ္ႏိုင္ရဲ႕လားဆိုတာ ျပန္လည္ သုံးသပ္လိုက္ပါ။ .................

သူငယ္ခ်င္းတို႔ရဲ႕ ပိုတဲ့ အခ်ိန္ေလးမွာ ကိုယ္ဘ၀ၾကီး သာယာလွပဖို႔ ဖန္တီးလိုက္ရေအာင္ေနာ္..........

ကမ္းေသာလက္ႏွင့္ လွမ္းေသာလက္

ဒီေန႔ ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံမွာ လူငယ္ေတြကို ေပါသလိုန႔ဲ အေတာ္ပင္နည္းလာပါၿပီ။ ဆိုလိုတာက လူုငယ္ေတြဟာ စာရင္းအရေတာ့ အေတာ္မ်ားပါတယ္။ဒါေပမဲ့ တကယ္တမ္း အင္အားအျဖစ္ကေတာ့ ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံမွာ တည္ရွိေနတာ အေတာ္နည္းပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားမွာ ပညာသြားသင္ႀကတယ္။ ေကာင္းပါတယ္။ ဒီမွာ မရွိေသးတဲ့ ပညာေတြသြားသင္ၾကတာ ၀မ္းသာစရာပါ။၀မ္းနည္းစရာကေတာ့ ဒီႏိုင္ငံအတြက္ လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ေလ်ာ့သြားတာေပါ့။ ဒီလိုမ်ိဳး ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္သြားၾကတာလဲဆိုတာ အရမ္းစိတ္၀င္တားဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ generation-X ႏွင့္ generationYတို႔ရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈ သေဘာထားဆိုတာ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ အခုလုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာ အတည္တက်ျဖစ္ေနတဲ့ generation-Xေတြရဲ႕ ခံယူခ်က္နဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ေျပး၀င္လာတဲ့ generation-Yတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ဟာ အရမ္းကို ဟသြားပါတယ္။ အရင္တုန္းက generation-X လက္ထက္တုန္းကေပါ့.........လုူေတြဟာ အလုပ္လုပ္တယ္။ အလုပ္လုပ္ရတာ အဓိက money incentiveေၾကာင့္လို႔ ဆိုရမယ္။ေနာက္သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ေတြက မိသားစုတစ္ခုကိုသာ ခင္တြယ္ၿပီး လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းဆိုတာ ေမ့ေနၾကတယ္လို႔ ဆိုရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေငြရွိရင္ ဘာမဆိုျဖစ္တယ္ဆိုတယ္ ေခတ္တစ္ေခတ္ေပၚခဲ့တယ္ ယူဆမိပါတယ္။ အခု generation-Yေတြဟာ ေငြေၾကးထက္ စိတ္ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ပိုဦးစားေပးလာၾကပါၿပီ။ စိတ္အေႏွာင္အဖြဲ႔ေတြကို တြန္းကန္လာႀကပါၿပီ။ လူ႕အသိုင္းအ၀ိုင္းကို ပို၍ မက္လာၾကပါၿပီ။ ဒါေတြကို မသိတဲ့ generation-X ရဲ႕ ကမ္းေသာလက္ဟာ generation-Yလိုခ်င္တဲ့ လက္မဟုတ္တဲ့အတြက္ ျငင္းပယ္ၿပီး သူတို႔ကို လွမ္းေသာလက္ကိုသာ ဆုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကတာပါ။
generation-X born 1966-76
generation-Y born 1977-94

၀န္ခံခ်က္- လာေရာက္ဖတ္ရႈသူမ်ားကို အထူးေက်းဇူးတင္ရွိပါတယ္။ အားလုံးသံသယကင္းစြာဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။ ကၽြန္မ မည္သည့္ႏိုင္ငံေရးကိုမွ မလုပ္ဘဲ စာဖတ္သူမ်ားအတြက္သာ သိသားတဲ့ တိုတုိထြာထြာမ်ားကို မွ်ေ၀ျခင္းသက္သက္သာျဖစ္ပါေၾကာင္း..............

လူငယ္ဆိုသည္မွာ think global , act local

(ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္တြင္ ယေန႕ လူငယ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အင္တာဗ်ဴးမွ ေကာက္ႏႈတ္ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။)
“ Zipi ေတြ အာရွမွာ ေပၚလာၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယေတြမွာ ေပၚလာတယ္။ အဲ့ Zipi ေတြ ရဲ႕ ထူးျခားခ်က္က ၾကည့္လိုက္ရင္ အေမရိကန္ ပုံစံပဲ။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ အရင္မ်ိဳးဆက္ေတြနဲ႔ မတူဘူး။ အရင္က ရန္လိုတယ္။ ကိုယ့္ identity ကို ဖက္တြယ္တယ္။ သူမ်ားကို က်ေတာ့ အသုံးမက်ဘူးလို႔ ျမင္တယ္။ အခု Zipi ေတြက်က အေနာက္ႏိုင္ငံက ပညာေတြကို ယူၿပီး ကိုယ့္တိုင္းျပည္ ဖြံ႔ျဖိဳးေအာင္ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ရွိလာတယ္။ အာရွမွာ အရင္က cultureက ေရွ႕တန္းေရာက္တယ္။ အခုလက္ရွိ ေအာက္ေရာက္သြားတယ္။ ဒါကို Zipi ေတြက သိတယ္။ တျခား ႏိုင္ငံေတြလို ႏိုင္ငံျခားေၾကာက္ ေရာဂါနဲ႔ မတုံု႕ျပန္ဘူး။ သူတုိ႔လုပ္ႏိုင္ရင္ ငါတို႔လည္း လုပ္ႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ မာန ရွိတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ပညာရေအာင္ ယူမယ္။သူတို႔ထက္ သာေအာင္ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ရွိတယ္။ ေျပာရရင္ Globalization လို႔ေျပာရမယ္။ Global value ကို లోకల్ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္တာ Glocalization ေပါ့။ အဲ့ဒါ Zipi ေတြရဲ႕ထူးျခားခ်က္ေပါ့ ”

အဆိုးဆုံးႏွင့္ အေကာင္းဆုံးအက်င့္

(၁) အဆိုးဆုံးအက်င့္ကား------------ေသာက
(၂) စိတ္ခ်မ္းသာစရာ အေကာင္းဆုံးကား ------------- ေပးကမ္းျခင္း
(၃) ေက်နပ္စရာ အေကာင္းဆုံးကား သူတပါးကို -------------- ကူညီျခင္း
(၄) အရုပ္ဆိုးဆုံးကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးကား --------------------- တစ္ကိုယ္ေကာင္းဆန္ျခင္း
(၅) အထက္ဆုံးအားေဆးကား------------အားေပးျခင္း
(၆) ေက်ာ္လႊားဖို႔ အခက္ခဲဆုံးကား -------------အေျကာက္တရား
(၇) အထိေရာက္ဆုံး အိပ္ေဆးကား ----------------- စိတ္ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ
(၈) အခ်ိနဲ႔ဆုံးႏွင့္ က်ဆုံးႏိုင္ေျခ အမ်ားဆုံးကား ------------------ဆင္ေျခဆင္လက္
(၉) အင္အား အၿကီးမားဆုံးအရာကား -----------------ေမတၱာ
(၁၀) အႏၱာရယ္အႀကီးဆုံး ပုဂၢိဳလ္ေက်ာ္ကား--------------အတင္းေျပာတတ္သူ
(၁၁) မရွိရင္ မျဖစ္ဆုံးအရာကား----------------------ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္
(၁၂) ေၾကာက္စရာ အေကာင္းဆုံးလက္နက္ကား--------လွ်ာ
(၁၃) ၾသဇာအရွိဆုံးစကားလုံးကား -----------------“ ငါလုပ္ႏိုင္တယ္”
(၁၄) အေကာင္းဆုံးပိုင္ဆိုင္ျခင္းကား---------------------ယုံၾကည္မႈ
(၁၅) တန္ဖိုအမဲ့ဆုံးခံစားမႈက ------------------------- ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ သနားတာ
(၁၆) အေကာင္းဆုံး၀တ္စုံက ---------------------အၿပဳံး
(၁၇) တန္ဖိုးအရွိဆုံး ကိုယ္ပိုင္ပစၥည္းကား -------------- ေျဖာင့္မတ္တည္ၾကည္မႈ
(၁၈) အကူစက္လြယ္ဆုံး စိတ္ဓါတ္ကေတာ့ -------------------------ထက္သန္မႈ
( စာအုပ္တစ္အုပ္ဖတ္ရာမွ စာသားမ်ားကိုႀကိဳက္လည္းႀကိဳက္ ၊ လိုက္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ရာလည္းေကာင္းတာမို႔ ျပန္မွ်ေ၀လုိက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္ )

ေခြးမ်ားဆီမွ သင္ယူစရာ

(၁) ဘာရယ္မဟုတ္ဘဲ လမ္းသလားႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးကို ဘယ္ေတာ့မွ လက္လြတ္မခံပါနဲ႕။
(၂) ခ်စ္သူခင္သူေတြ အိမ္ျပန္လာတဲ့အခါတိုင္း အတင္းေျပးၿပီး ႏႈတ္ဆက္လိုက္စမ္းပါ။
(၃) ကိုယ့္အတြက္ သိပ္အက်ိဳးရွိမယ္ဆိုတာကို သိလိုက္တာနဲ႕ တစ္ၿပိဳင္နက္ စိတ္ရွည္လက္ရွည္ ေစာင့္ဆိုင္းတတ္ေအာင္ က်င့္ထားပါ။
(၄) ကိုယ့္စည္းကို တစ္ေယာက္ေယာက္က ေက်ာ္လာၿပီဆိုတာနဲ႕ ေက်ာ္ေနေၾကာင္း အသိေပးလိုက္ပါ။
(၅) ေျပးပါ၊ ခုန္ပါ၊ ေန႕တိုင္းကစားပါ။
(၆) စားတဲ့အခါလည္း အားပါးတရနဲ႕ ၿမိန္ရည္ယွက္ရည္စားလိုက္စမ္းပါ။
(၇) သစၥာရွိပါ။
(၈) ဟန္မေဆာင္ပါနဲ႔။
(၉) ကိုယ္လိုခ်င္တာကို ျမွပ္ထားရင္ ဘယ္ေလယက္နက္နက္ ယက္ၿပီး ေဖာ္ပါ။
(၁၀) တစ္ေယာက္ေယာက္စိတ္မခ်မ္းမသာျဖစ္ရင္ တိတ္တိတ္ေလးေန၊ အနားမွာ ထိုင္လို႔ ညင္ညင္သာသာေလး ေထြးေပြ႕ေပးပါ။

သားအမိ ႏွစ္ဦး၏ စာရင္းရွင္းတမ္း

ေႏြရာသီ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ေလးတစ္ရက္မွာ မေအျဖစ္သူက သားေလးကို အလုပ္ကူလုပ္ဖို႔ ေျပာပါတယ္။ သားေလးက ကူလုပ္ေပးပါတယ္။ ခဏေနေတာ့ သားေလးက သူ႕အေမဆီကို စာ႐ြက္တစ္႐ြက္ ယူလာပါတယ္။ မေအျဖစ္သူက ၾကည့္လိုက္ေတာ့
ျမက္ရိတ္ခ ..................................................... 500
အခန္းရွင္းခ ..................................................... 200
အမိႈက္သြန္ခ ..................................................... 100
ေစ်း၀ယ္ခ ..................................................... 200
အတန္းထဲမွာ ပထမရေအာင္ေျဖခ ..................................................... 500
စုစုေပါင္း ..................................................... 1500
မေအက စာ႐ြက္ေလးကို ဖတ္ၿပီး ခ်က္ခ်င္းပဲ ေဘာင္ခ်ာေလးေကာက္ေရးလိုက္ပါတယ္
ကိုးလလုံးလုံး သားကို ေမေမ့၀မ္းထဲမွာ လြယ္ခ ..................................................... အခမဲ့
သားေနမေကာင္းတဲ့အခါတညလုံးၿပဳစုခ ..................................................... အခမဲ့
ေဘးရန္ကင္းပါေစေၾကာင္း အခါခါဆုေတာင္းခ ..................................................... အခမဲ့
သားအတြက္က်ခဲ့ရတဲ့ ေမေမ့မ်က္ရည္ ..................................................... အခမဲ့
အၿမဲမျပတ္ ေပးေနရတဲ့ ေမေမ့ေမတၱာ ..................................................... အခမဲ့
သားအတြက္ ပူပန္ေၾကာင္းၾကေသာကေရာက္ရတာေတြအတြက္ ....................................... အခမဲ့
သားရဲ႕ မစင္ေတြ၊ ႏွပ္ေတြ သုတ္ေပးခ ..................................................... အခမဲ့
သားေလးက်န္းမာသန္စြမ္းေအာင္ အာဟာရျဖည့္စြမ္းခ ................................................ အခမဲ့
စုစုေပါင္း ေမေမ့ေမတၱာစစ္အတြက္ က်သင့္ေငြ ..................................................... အခမဲ့

ေမေမ့စာရင္းရွင္းတမ္းကို သားငယ္ေလးဖတ္ၿပီးေတာ့ မ်က္၀န္းထဲက မ်က္ရည္ေတြနဲ႕ “ သား ေမေမ့ကို အရမ္းခ်စ္တာပဲ ” တဲ့

အရင္းအႏွီးႏွင့္ အယုအယ

အဆိုအမိန္႕ တစ္ခုရွိပါသည္။ အရင္းအႏွီးဆိုတာ လိုခ်င္တဲ့ေနရာကို သြားသည္။ ၿပီးေတာ့ အျပဳအစုအယုအယေကာင္းသည့္ ေနရာမွာ ၾကာၾကာေနသည္......ဟုဆိုထားသည္။ လိုခ်င္တဲ့ေနရာဆိုတာ ဘယ္ေနရာကို ဆိုလိုတာလဲ ။ အျပဳအစုေကာင္းတဲ့ေနရာဆိုတာ ဘယ္လိုေနရာလဲဆိုတာ ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္.........။ ေငြဆိုတဲ့ အရင္းအႏွီးဆိုတဲ့ အပ်ိဳေခ်ာကို ပိုးနည္းပမ္းနည္းေတြ ခ်စ္႐ုံၾကင္႐ုံမွ်မက ဘ၀တစ္သက္ အိမ္ေထာင္ဖက္ျဖစ္ဖို႕ေတြ အထိႀကံစည္ၾကရပါသည္။ ေငြကလည္း မူယာမာယာမ်ားလွသည္။ ပိုးသူပန္းသူကလည္း ဗ်ဴဟာမ်ားရသည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ပိုးနည္း (၁၂)နည္းရွိေၾကာင္း နည္းဗ်ဴဟာမွ်ေ၀လိုက္ပါသည္။
(၁) အေျပာင္းအလဲနည္းေသာ၊ တည္ၿငိမ္ေသာ၊ ေရရာေသခ်ာေသာ၊ ႀကိဳတင္တြက္ဆႏိုင္ေသာ ႏိုင္ငံအဆင့္ စီးပြားေရးမူ၀ါဒမ်ား ႐ွိရမည္။
(၂) ထိေရာက္ထက္ျမက္ေသာ ႐ိုးသားေသာ အစိုးရတစ္ရပ္ ရွိရမည္ - ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံသူ တစ္ေယာက္သည္ အိမ္ရွင္အစိုးရ၏ တရားဥပေဒစိုးမိုးထိန္းသိမ္းႏိုင္စြမ္းကို အားကိုးအားထားျပဳသည္။
(၃) ႀကီးမားၿပီး တိုးတက္ေသာ ေစ်းကြက္ရွိရမည္။
(၄) ေစ်းကြက္၌ လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားခြင့္ ရွိရမည္ - လြတ္လပ္စြာ ၿပိဳင္ဆိုင္ႏိုင္စြမ္း၊ ေစ်းကြက္တစ္ခုထဲ၀င္ေရာက္ရန္ ကိုယ့္အစိုးရ၊ သူ႕အစိုးရအဟန္႕အတားသည္ အေရးႀကီးပါသည္။
(၅) အစိုးရ၏ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း အနည္းဆုံး ျဖစ္ရမည္ - ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းမ်ား၏ အေရးအရာမ်ားႏွင့္ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားအေပၚ အစိုးရ၏၀န္ပိမႈအနည္းဆုံးျဖစ္ရမည္။
(၆) ပုဂၢလိက ပိုင္ဆုိင္ခြင့္ကို အသိအမွတ္ျပဳရမည္။
(၇) စိတ္ခ်အားကိုးေလာက္ေသာ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ရွိရမည္။
(၈) ခိုင္မာေသာ ျပည္တြင္းေငြေၾကးရွိရမည္ - ျပည္တြင္းေငြေႀကး၏တန္ဖိုးတည္ၿငိမ္ရန္ လိုအပ္သည္။ ထိုအတြက္လည္း အစိုးရ၏ဘ႑ာေရးမူ၀ါဒႏွင့္ ေငြေၾကးမူ၀ါဒ ခိုင္မာရမည္။ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ေကာင္းရမည္။
(၉) အဆင့္ျမင့္ ကုန္ထုတ္စြမ္းအားစုမ်ား ရရွိႏိုင္ရမည္။
(၁၀) အျမတ္ေတြျပန္ပို႔ခြင့္ - အက်ိဳးအျမတ္ေတြရေသာ္လည္း ျပန္သယ္ခြင့္ ျပန္ပို႔ခြင့္ မရလွ်င္ မည္သူမွ် ရင္းႏွီးခ်င္မည္မဟုတ္ ၊ဒါေၾကာင့္ အက်ိဳးအျမတ္၊ အျမတ္ေ၀စု၊ အတိုးမ်ားကို ျပန္ပို႔ခြင့္ ရွိရမည္။
(၁၁) အခြန္စနစ္ - မေရာက္ေသးေသာ အရင္းအႏွီးမ်ား ေရာက္လာေအာင္ ဆြဲေဆာင္ရန္ လုပ္သာ ကိုင္သာေသာ အခြန္စနစ္ရွိရန္ လိုအပ္သည္။
(၁၂) ေစ်းကြက္မ်ားအၾကား လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားခြင့္ - ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွ ေနာက္တစ္ႏိုင္ငံ၊ ေစ်းကြက္တစ္ခုမွ ေနာက္တစ္ခုသို႔ ကုန္စည္ႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားေ႐ႊ႕ေျပာင္းႏိုင္ေစရမည္။
ကဲ..............ပိုးနည္းပန္းနည္းကေတာ့ ေလ့လာမိသေလာက္ေပါ့........က်န္တာ ပိုးသူန႕ဲ အပ်ိဳေခ်ာတို႔ရဲ႕ သေဘာထားေပါ့ေနာ့ .............။

“ ၀ယ္သူသည္ ပထမ၊ ၀န္ထမ္းသည္ နံပါတ္-၁ ”

မေရးတာၾကာလို႔ ဘာအေၾကာင္းေရးရမလဲဆိုၿပီး စဥ္းစားလိုက္တာ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ၾကားလိုက္ရတဲ့ အသံတစ္ခုေၾကာင့္ ေရးစရာအေၾကာင္းေလး ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ကုမၸဏီ၀န္ထမ္းအေတာ္မ်ားမ်ားမွ ေျပာေနၾကတဲ့ အလုပ္ခြင္ ေနမေပ်ာ္မႈပါပဲ။ အခုလုပ္ငန္းမ်ားဟာ ၀ယ္သူက နံပါတ္- ၁၊ ၀ယ္သူသည္ အၿမဲမွန္သည္ ဟူေသာ မူကိုသာ အာ႐ုံစိုက္ေနၾကပါတယ္။ အခုလို ၀ယ္သူမ်ားကို အေလးထားတာ လုပ္ငန္း၏ နမည္ဂုဏ္သတင္းေကာင္းကို ရ႐ွိ႐ုံသာမက လုပ္ငန္းအတြက္ ၀ယ္လိုအားမ်ားမ်ား ရရွိလာႏိုင္ၿပီး လုပ္ငန္းအတြက္ ၀င္ေငြလည္း ခိုင္မာစြာ တိုးလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၀ယ္လိုအားေတြ အရမ္းမ်ားၿပီး ေရာင္းလိုအားမလိုက္ႏိုင္ရင္ေရာ ဆိုတဲ့အခ်က္ စဥ္းစားဖို႕ ေမ့တတ္ၾကပါတယ္။ ဆိုလိုတာက မိမိ၀န္ထမ္းမ်ားက တိုးလာတဲ့ ၀ယ္လိုအားကို ျပန္ျဖည့္စြမ္းေပးႏိုင္ဖို႕အား ရွိရဲ႕လား ။ သူေဌးအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ မိမိ၀န္ထမ္းမ်ားကို ငါေတာ့ တန္ရာတန္ေၾကးေပးထားတာပဲဆိုၿပီး အလုပ္ကို စီးပြားတြက္ခိုင္းေစၾကပါတယ္ ။ အဓိကကေတာ့ ဆက္ဆံေရးမေျပလည္မႈမ်ားေၾကာင့္ ၀န္ထမ္းအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ လုပ္ငန္းခြင္ ေနေပ်ာ္မႈမရွိေတာ့ပါဘူး ။ ၄င္း၏အက်ိဳးဆက္အားျဖင့္ ၀န္ထမ္းမ်ားသည္ ၄င္းတို႔၏ လခအလိုက္သာ စိတ္မပါပဲ အလုပ္ေတြ လုပ္ၾကေတာ့ပါတယ္။ ဒီအခါမွာ ကုုမၸဏီအတြက္ အမ်ားႀကီး နစ္နာပါတယ္။ ၀န္ထမ္းရဲ႕ စိတ္မပါမႈမ်ားေၾကာင့္ ခိုင္းေစေသာ အလုပ္မွလြဲ၍ က်န္အလုပ္မ်ားကို မလုပ္ပဲ ခိုကပ္လာၾကသည္။ ကုမၸဏီအတြက္ အက်ိဳးရွိရာ အက်ိဳးရွိေၾကာင္းမ်ားကို တီထြင္လိုစိတ္၊ ေတြးေတာစိတ္မ်ား နည္းလာၾကသည္။ အမွန္စင္စစ္တြင္ ၀န္ထမ္းမ်ားသည္ ကုမၸဏီႏွင့္ ၀ယ္သူေဖာက္သည္အၾကား ဆက္သြယ္ေပးေသာ တံတားပင္ျဖစ္ရာ ထိုတံတားႀကီး ပ်က္စီးလွ်င္ လုပ္ငန္းသည္ ၀ယ္သူမ်ားႏွင့္ အဆက္ျပတ္မယ္ျဖစ္ရာ “ ၀ယ္သူသည္ နံပါတ္- ၁”ဆိုေသာ ေဆာင္ပုဒ္လည္း ဖုန္တက္လာလိမ့္မည္။ သစ္ပင္သည္ ေရေသာက္ျမစ္ႏွင့္ ပင္စည္မရွိလွ်င္ အကိုင္းအခက္မ်ားလည္း ရွိမည္မဟုတ္ေပ။ အသီးအပြင့္မ်ားလည္း ျဖစ္လာမည္မဟုတ္ေပ။ အလားသဏၭာန္တူပါသည္ ၊ ကုမၸဏီလုပ္ငန္းမ်ားသည္လည္း မတည္ေငြ ေရေသာက္ျမစ္ရွိၿပီး ၀န္ထမ္းဟူေသာ ပင္စည္သည္ ခေနာ္ခနဲ႕ ျဖစ္ေနလွ်င္ အကိုင္းမ်ားသည္လည္း တျဖဳတ္ျဖဳတ္ေၾကြက်မည္။ အသီးမ်ားသည္လည္း အဖတ္တင္မည္မဟုတ္ ။ ၿပိဳင္ဘက္မ်ားျဖင့္ အျပိဳင္အဆိုင္ျဖစ္ေနေသာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္တြင္ မိမိ၏ အသီးအပြင့္မ်ား ခ်ိဳၿမိန္ဖို႕အေရး ၀န္ထမ္းဟူေသာ ပင္စည္ကို ခိုင္ခိုင္မာမာျဖင့္ သန္စြမ္းေအာင္ အားျဖည့္ေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ “ ၀ယ္သူသည္ ပထမ၊ ၀န္ထမ္းသည္ နံပါတ္-၁ ” ဟူေသာ ေဆာင္ပုဒ္ေလးကို ေျပာင္းၾကရေအာင္...................

ေဒၚလာႏွင့္ ယူရို ဘယ္သူသာလို႔ ႏိုင္ပါေတာ့ႏိုင္........

ယေန႕တြင္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ဂရက္တစ္ခုမွာ အေမရိကန္ ေဒၚလာသည္ ေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ေဒၚလာေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းျခင္းသည္ ႏိုင္ငံ အသီးသီး၏ စီးပြားေရးကို လႈပ္ခတ္လာခဲ့သည္။ ကန္ေဒၚလာ က်ဆင္းမႈသည္ အေမရိကန္ သမိုင္းေၾကာင္းတြင္ ၁၉၇၁-၇၃ ဒုတိယကမၻာစစ္ ၿပီးေနာက္၌ အေနာက္ ႏိုင္ငံမ်ား၏ ေငြေၾကးသည္ ကန္ေဒၚလာႏွင့္ ေ႐ႊကို ေနာက္ခံျပဳလ်က္ ပုံေသႏႈန္းျဖင့္ လဲလွယ္ေနရာမွ ဂ်ပန္ႏွင္႕ ဂ်ာမနီ၏ စီးပြားေရး ေကာင္းလာရာ Bretton Wood System အရ ႏႈန္း႐ွင္ျဖင့္ လဲလွယ္မႈ စနစ္ကို ေျပာင္းလဲခဲ့သည္။ ထိုေနာက္တြင္ ကန္ေဒၚလာ ေစ်းႏႈန္း ျပန္သတ္မွတ္ရာမွ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ ျမင့္မားလာျခင္း၊ အတိုးႏႈန္း ျမင့္မားလာျခင္းႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ၾကရာ ေဒၚလာေစ်းႏႈန္း တဟုန္ထိုး က်ဆင္းခဲ့သည္။ ၁၉၈၀ခုႏွစ္တြင္ စစ္အသုံးစရိတ္ေၾကာင့္ ႏွစ္ဆျဖစ္လာေသာ ႏိုင္ငံ Budget တြင္ လိိုေငြ ျပခဲ့သည္။ ေငြေခ်းငွားမႈ ရ႐ွိေစရန္ အေမရိကန္သည္ ၄င္းကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ေစ်းႏႈန္းျမႇင့္၍ ျဖန္႕ခ်ိျခင္းျဖင့္ ေဒၚလာတန္ဖိုးကုိ တက္ေစခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ မွန္းသည့္အတိုင္း ျဖစ္မလာဘဲ trade deficit မွာ ႀကီးမားလာခဲ့ရာမွ ကန္ေဒၚလာေစ်း ထိုးက်ခဲ့သည္။ ၁၉၉၄-၉၅ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ႏွင့္ ဂ်ာမနီ စီးပြားေရး ေကာင္းလာရာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံျခားသို႕ ေငြေၾကးရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံ (ေငြသားစီးထြက္မႈ) မ်ားလာရာ ေဒၚလာေစ်းမွာ ဂ်ပန္ယမ္းႏွင့္ ဂ်ာမန္မတ္ အေပၚထုိးက်လာခဲ့သည္။

ယခု ေဒၚလာေစ်း က်ဆင္းမႈကို ဆန္းစစ္ေသာ္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်႐ွိမႈသည္ အေမရိကန္၏ trade deficit ၊ budget deficit ႏွင့္ ဘု႐ွ္အစိုးရ၏ အီရတ္စစ္ပြဲ၌ စစ္အသုံးစရိတ္ မ်ားမႈတို႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ေရနံေစ်းႏႈန္း ျမင့္မားမႈေၾကာင့္ ဂယက္႐ိုက္ခဲ့ရသည္ဟု ယူဆကာ ေရနံထုတ္လုပ္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႕အား ေရနံထုတ္လုပ္မႈ တိုးျမင့္ရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ေရနံထုတ္လုပ္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႕မွ ေဒၚလာကို တည္ၿငိမ္ေသာ ေငြေၾကးယူနစ္အျဖစ္ လုပ္ေပးႏိုင္မွာလား။ လတ္တေလာတြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ {ေရနံကို ေရာင္း၀ယ္ရာတြင္ ေဒၚလာကို အသုံးမျပဳ} ဟူေသာ အီရန္၏ ေၾကျငာခ်က္သည္ တျခားေသာ ေရနံထုတ္လုပ္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား အေနႏွင့္ အားနည္းလာၿပီျဖစ္ေသာ အေမရိကန္၏ စီးပြားေရးႏွင့္ က်ဆင္းေနေသာ ေဒၚလာႏွင့္ပဲ ဆက္လက္ ႏွစ္ပါးသြားရမည္လား ဟူ၍ ေစာဒက တက္စရာ ႐ွိလာသည္။ ေဒၚလာတန္ဖိုး က်ဆင္းမႈသည္ ေရနံတင္သြင္းေသာႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ ၄င္းတို႔၏ အရံ (reserve) စာရင္း႐ွိ ေဒၚလာမွာ တန္ဖိုးက်ဆင္းမႈႏွင့္ ေရနံတင္သြင္းၿပီး ရ႐ွိေသာ၀င္ေငြမွာလည္း အ႐ႈံးႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ဖြယ္႐ွိသည္။ ထိုေၾကာင့္ အီရန္၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ တျခားေသာ ေရနံထုတ္လုပ္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား အတြက္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေသာ လမ္းေၾကာင္းတစ္ခုကို မီးေမာင္းထုိးႏိုင္မည္လား။

ကမၻာေပၚတြင္ စတုတၳ ေရနံအမ်ားဆုံး တင္သြင္းေသာ အီရန္သည္ တျခား OPEC အဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံမ်ားအား အေမရိကန္ ေဒၚလာသည္ ယုံၾကည္စိတ္ခ်ရမႈ မ႐ွိေတာ့သည့္ အတြက္ အေမရိကန္ ေငြစကၠဴကို အသုံးမျပဳေတာ့ရန္ တိုက္တြန္းခဲ့သည္။ ေရနံထြက္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ၿပီးခဲ့ေသာ ႏို၀င္ဘာလတြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ OPEC ေရနံ ၀န္ႀကီးမ်ား အစည္းအေ၀း၌ ေဒၚလာသည္ ေစ်းက်ဆင္းလာရာ ယူ႐ိုေလာက္ စြမ္းေဆာင္ရည္ မ႐ွိေတာ့သျဖင့္ ေရနံထုတ္လုပ္သူတို႔၏ ၀င္ေငြမွာ ေလ်ာ့နည္း က်ဆင္းခဲ့ရေၾကာင္း၊ ေဆာ္ဒီ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးသည္ ေဒၚလာေစ်း က်ဆင္းမႈသည္ ၄င္းႏိုင္ငံ၏ ေငြေၾကး တန္ဖိုးကိုပါ ထိခိုက္ႏိုင္ေၾကာင္း သတိေပးခဲ့သည္။ ထိုေၾကာင့္ ေဒၚလာေစ်း က်ဆင္းမႈဂယက္သည္ အေမရိကန္၏ စီးပြားေရးသာမက ၄င္းႏွင့္ ကုန္သြယ္ေနေသာ ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ စိုးရိမ္မႈတရပ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

ထိုသို႔ ေဒၚလာတန္ဖိုး အားေပ်ာ့လာခ်ိန္တြင္ အီရန္သည္ ၄င္းႏိုင္ငံ ေရနံထုတ္ကုန္ ၈၅% မွာ ေဒၚလာ မဟုတ္ေသာ ေငြေၾကးယူနစ္ျဖင့္ လက္ခံရ႐ွိၿပီး ၀ယ္ယူသူမ်ား ကိုလည္း ယူ႐ို သို႕မဟုတ္ ဂ်ပန္ယမ္းျဖင့္ ေငြေခ်ရန္ ေတာင္းခံခဲ့သည္။ ယခုတြင္ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ဂ်ပန္သို႕ ကုန္ပို႔ရာတြင္ ကန္ေဒၚလာအစား ယမ္းျဖင့္သာ ေငြေခ်မႈ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ဒီဇင္ဘာ ၈ ရက္ေန႕မွာစ၍ အီရန္သည္ ေရနံ (ကုန္ၾကမ္း) ကို ေရာင္းရာတြင္ ေဒၚလာ အသုံးျပဳမႈကို လုံး၀ရပ္ဆိုင္းခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။

OPEC သည္ ကမၻာ့ေရနံထုတ္လုပ္မႈ၏ ၄၀ % ကိုသာ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရာ က်န္ OPEC မဟုတ္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ အီရန္နည္းအတိုင္း ေဒၚလာက်ဆင္းမႈကို ကာႏိုင္မည္လား ဟူ၍ ေမးစရာ ျဖစ္လာပါသည္။ အီရတ္သည္ အေမရိကန္၏ က်ဴးေက်ာ္မႈကို မခံရခ်ိန္ကပင္ အီရန္ကဲ့သို႕ က်င့္သုံးခဲ့သည္။ ထိုေၾကာင့္ တျခား ေရနံထုတ္လုပ္ေသာႏိုင္ငံမ်ားသည္ ေရနံေရာင္းရာတြင္ ေဒၚလာက်ဆင္းမႈဒဏ္ကို ခံစား ေနရသည့္အတြက္ အီရန္၏ နည္းအတိုင္း ေဒၚလာ အသုံျပဳမႈကို ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါသည္။ ႐ု႐ွားသည္ ေဒၚလာ အသုံျပဳမႈကို ေလ်ာ့ခ်မႈသည္ စဥ္းစားစရာ နည္းလမ္းတစ္ခု ျဖစ္ေသာ္လည္း အခ်ိန္တို ကာလအတြင္း၌ တိက် ႐ွင္းလင္းေသာ အက်ိဳးရလဒ္ ပုံမေပၚေသာ္လည္း ေဒၚလာသည္ တျခားေသာ မည့္သည့္ေငြေၾကးယူနစ္ႏွင့္မဆို လြယ္ကူစြာ ေျပာင္းလဲႏိုင္သည္ ျဖစ္ရာ ျပန္ရခ်က္မ်ားေသာ ရင္းႏွီးျမႇပ္မႈမ်ားတြင္ ေဒၚလာကို အသုံးျပဳသင့္ေၾကာင္း သုံးသပ္ခဲ့သည္။

ေရနံလႊမ္းမိုးမႈ

PFC Energy ၏ ေစ်းကြက္ေလ႕လာေရးဌာနမွ မန္ေနဂ်ာ David E KirsJc က ေရနံထုတ္လုပ္သူမ်ား အေနျဖင့္ ၄င္းေရနံေရာင္း၀ယ္မႈအတြက္ မည္သည့္ေငြေၾကးယူနစ္ကို မဆို ေ႐ြးခ်ယ္ႏိုင္ ေသာ္လည္း ကမၻာ့ ေရနံေစ်းကြက္တြင္ ေဒၚလာသည္ လႊမ္းမိုးႏိုင္ဆဲ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ေဒၚလာျဖင့္ အသားက်စြာ ေရာင္း၀ယ္မႈျပဳေနေသာ ႏိုင္ငံတကာ ကုန္သြယ္မႈမ်ားတြင္ ေဒၚလာအစား ယူ႐ို သို႕မဟုတ္ တျခား ေငြေၾကးယူနစ္မ်ားကို အသုံးျပဳမည္ ဆိုလွ်င္ အမွန္တကယ္ ေပါက္ေသာ ေရနံေစ်းႏႈန္းတြက္ခ်က္ရာတြင္ ကိုက္ညီမည့္ ေငြေၾကးလဲလွယ္မႈ ၫႊန္းကိန္းမ်ား ျပန္လည္ ခ်မွတ္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ ေငြေခ်မႈစနစ္ ပုံစံေျပာင္းမႈသည္ ေန႕ခ်င္းညခ်င္း လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေသာ ကိစၥမဟုတ္ေပ။ ကမၻာ့ေရနံ ေစ်းကြက္တြင္ ေဒၚလာလႊမ္းေနသည္ ဆိုသည္မွာလည္း ေရနံထုတ္လုပ္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင္႕ Brent ကဲ့သို႕ ေရနံ ျပန္လည္သန္႔စင္သည့္ လုပ္ငန္း မ်ားသည္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ ေစ်းႏႈန္းသတ္မွတ္ရာတြင္ ေဒၚလာယူနစ္ကို အသုံးျပဳ႐ုံသာမက ေရာင္း၀ယ္မႈ၌ ေငြလႊဲေျပာင္းရာတြင္ ဘဏ္ကဲ့သို႔ေသာ ဘ႑ာေရးအဖြဲ႕ အစည္းမ်ားသည္ ေဒၚလာကိုသာ လက္ခံဆဲ ျဖစ္သည္။ ထိုေၾကာင့္ အသားက်ေနၿပီ ျဖစ္ေသာ စနစ္တစ္ခုကို ေျပာင္းလဲပစ္ရာတြင္ မူလဇစ္ျမစ္ကပါ ျပင္ဆင္ရာမည္ျဖစ္၍ လြယ္ကူစြာ ေျပာင္းလဲႏိုင္ေသာ ကေလးကစားနည္းမဟုတ္ေပ။West Texas Intermediate သည္ အေမရိကန္ ေစ်းကြက္တြင္ ေရာင္း၀ယ္သည္။ Brent သည္ လန္ဒန္ေစ်းကြက္တြင္ က်င္လည္သည္။ Platts သည္ အေ႐ွ႕အလယ္ပိုင္း႐ွိ ဒူးဘမ္းႏွင့္ အိုမန္၏ ေရနံကုန္ၾကမ္းကို အပိုင္သိမ္းသည္။ ၄င္းတို႔သည္ မည္သည့္ ေစ်းကြက္တြင္ မည္သို႕ပင္ ေဆာင္႐ြက္ရာ ေစကာမူ ေစ်းႏႈန္းမ်ား သတ္မွတ္ရာတြင္ ေဒၚလာျဖင့္သာ သတ္မွတ္သည္ ကို ေတြ႕ရပါသည္။

ေနာက္ေမးခြန္းတစ္ခု ေပၚလာျပန္သည္။ ေရနံေစ်းႏႈန္းမ်ားသတ္မွတ္ရာတြင္ ေဒၚလာႏွင့္ သတ္မွတ္ျခင္းကို ဘယ္လို တားဆီးၾကမလဲ ဆိုတာပင္ ျဖစ္သည္။ ေရနံေစ်းႏႈန္းကို ေဒၚလာႏွင့္ သတ္မွတ္ျခင္း (peg) သည္ တရား၀င္ သေဘာတူညီမႈအရ မဟုတ္ေသာ္လည္း လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ လက္ေတြ႔၌ က်င့္သုံးေနခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ ေရနံေရာင္း၀ယ္မႈမွစ၍ ေဒၚလာကို အသုံးျပဳလာသည္ျဖစ္ရာ ေဒၚလာကြင္းဆက္မွာ ခိုင္ခိုင္မာမာ ခ်ိတ္မိေနၿပီျဖစ္သည္။ ထိုေၾကာင့္ အီရန္သားမ်ား ေန႕ေန႕ညည စဥ္းစားေနေသာ ေရနံေစ်းႏႈန္း ေဒၚလာမွ ယူ႐ို ေျပာင္းေရးကိစၥမွာ ၀ုန္းဒိုင္းက်ဲ လုပ္ေဆာင္ရမည့္အေရး မဟုတ္ဘဲ အခ်ိန္ အေတာ္ၾကာယူ၍ အားသြန္ခြန္စိုက္ ႀကိဳးပမ္းမွ ေတာ္႐ုံက်မည္ ျဖစ္သည္။

အီရန္သည္ ၄င္းႏိုင္ငံတြင္ ေရနံေရာင္း၀ယ္ေရးဌာန ( စင္တာ ) ကို ဖြင့္လွစ္ရန္ စီစဥ္ေနသည္။ ၄င္းစီမံကိန္း အေကာင္အထည္ ေဖာ္ၿပီးလွ်င္ ေရနံေရာင္း၀ယ္ရာတြင္ ယူ႐ိုကဲ့သို႕ ေဒၚလာမဟုတ္ေသာ ေငြေၾကးျဖင့္ ေရာင္း၀ယ္လာမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုအခါ အေမရိကန္ဘဏ္သည္ အီရန္ဘဏ္မ်ားႏွင့္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ေဆာင္႐ြက္ရာတြင္သည္ ယခင္က ကန္ေဒၚလာကို လက္ခံ၍ ၄င္းတို႕ေငြေၾကး သို႕ေျပာင္းလဲေပးခဲ့ရာမွ ယခုအတိုင္း ဆိုလွ်င္ ကန္ေဒၚလာမွ ယူ႐ိုအျဖစ္ ေျပာင္း၍ လႊဲေပးရာမွာ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံမ်ားသည္ အေမရိကန္ ေငြေၾကးယူနစ္ ကို မသုံးေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ အေမရိကန္ႏွင့္ ေရာင္း၀ယ္ရာတြင္ ၾကားခံေငြေၾကးယူနစ္တစ္ခုကို အသုံးျပဳရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေငြေၾကးေဆာင္႐ြက္ခ်က္ ပုံစံမ်ားလည္း လုံး၀ေျပာင္းလဲရမည္ ျဖစ္သည္။

ေရာင္း၀ယ္မႈမ်ားတြင္ ေငြေၾကးယူနစ္ေျပာင္းလဲသုံးမႈမွာ မည္မွ်ပင္ ခက္ခဲပါေစ ေဒၚလာက်ဆင္းမႈကို ကာခ်င္ေသာဆႏၵမွာ တီဟီရန္ တစ္ဦးတည္းတြင္ ျဖစ္ေပၚသည္မဟုတ္ဘဲ ႐ု႐ွားသမၼတ ပူတင္သည္ ႐ု႐ွား စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတြင္ ေရနံ၊ ဓါတ္ေငြ႕ႏွင့္ တခ်ိဳ႕ေသာ ကုန္စည္မ်ားကို ေရာင္း၀ယ္ရာတြင္ ႐ူဘီကိုသုံးရန္ စိတ္၀င္စားခဲ့သည္။ ထိုျပင္ ႐ု႐ွားပါလီမန္အဖြဲ႕သည္ ေရနံေရာင္း၀ယ္မႈတြင္ ယူ႐ိုကို သုံးရန္ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္တြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ဖူးသည္။ အေမရိကန္ကို ၾကည့္မရသူမ်ားထဲတြင္ တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဗင္နီဇြဲလားႏိုင္ငံသည္ လက္တင္အေမရိကန္ႏိုင္ငံ (၁၂) ႏိုင္ငံႏွင့္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံတို႕ႏွင့္ ကုန္သြယ္ရာတြင္ ေဒၚလာကို အသုံးမျပဳ ေတာ့သည့္အျပင္ ေရနံေရာင္း၀ယ္ရာတြင္ တက္ႏိုင္သမွ် ကုန္စည္ခ်င္းဖလွယ္မႈစနစ္ ( Barter) ကို သုံးမည္ျဖစ္သည္။ သမၼတ ခ်ားဗတ္စ္ က ႏိုင္ငံပုိင္ေရနံကုမၸဏီမ်ားအား ေဒၚလာျဖင့္ ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံမႈမွ ယူ႐ို သို႔မဟုတ္ တျခားေငြေၾကးယူနစ္သို႕ေျပာင္းရန္ ၫႊန္ၾကားခဲ့သည္။ ကန္ေဒၚလာ၏ သိကၡာပုဒ္ က်ဆင္းေတာ့မည့္ အေျခအေနသို႕ ဆိုက္ေရာက္ေနၿပီေလာ။

ေဒၚလာမွီခိုမႈ ပ်က္ယြင္းျခင္း

ေရနံ အမ်ားဆုံး ထုတ္လုပ္ေသာ ေဆာ္ဒီႏိုင္ငံသည္ ေဒၚလာတန္ဖိုး က်ဆင္းမႈႏွင့္ ေရနံေစ်းႏႈန္းယူနစ္ ေျပာင္းလဲမႈတြင္ ၄င္းႏိုင္ငံအတြက္ ျဖစ္လာမည့္ အေၾကာင္းတရားမ်ားႏွင့္ အက်ိဳးတရားမ်ားအတြက္ စိုးရိမ္ပူပန္ေနသည္။ ေဒၚလာက်ဆင္းမႈ၏ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ားအတြက္ ရင္မေအးႏိုင္ေပ။ ၄င္းတြင္ oil reserves $ ၂၀ယ၀၀၀ ဘီလီယံတြင္ ကန္ေဒၚလာျဖင့္ reserves $ ၈၀၀ ဘီလီယံ ေလာက္႐ွိရာ ေဒၚလာတန္ဖိုး က်ဆင္းမႈႏွင့္ ေရနံေစ်းႏႈန္းယူနစ္ ေျပာင္းလဲမႈသည္ ၄င္းအတြက္ အႀကီးစား ဘ႑ာေငြ ဆုံး႐ႈံးမႈႀကီး ျဖစ္သည္။

သိုေသာ္လည္း ပါ႐ွန္ပင္လယ္ေကြ႕ ႏိုင္ငံမ်ား အတြက္ ကံေကာင္းခ်က္ သို႕မဟုတ္ အားသာခ်က္တစ္ခုမွာ ဂ်ပန္၊ အိႏၵိယ၊ စကၤာပူစေသာ အာ႐ွေစ်းကြက္ကို ဆုပ္ကိုင္ႏိုင္ရာ အေမရိကန္သည္ ၄င္းတို႕အတြက္ အဓိကေရနံ တင္သြင္းေသာ ႏိုင္ငံမဟုတ္ေပ။ ထုိေၾကာင္း သူသည္လည္း ေဒၚလာမဟုတ္ေသာ တျခားေငြေၾကးျဖင့္ ေတာင္းခံ ႏိုင္မည္လား။

ေဒၚလာေစ်းက်မႈႏွင့္ ေငြေၾကးဆိုင္ရာမူ၀ါဒမ်ား က်ယ္ျပန္႕လာမႈသည္ ပင္လယ္ေကြ႕ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ (ကူ၀ိတ္မွလြဲ၍) ျပႆနာလားဆိုတာ စဥ္းစားစရာ ျဖစ္လာသည္။ ဗဟိုဘဏ္တြင္ reserve ထားေသာအခါ ကန္ေဒၚလာကို လက္ခံမွာလား ၊ ယူ႐ိုကို လက္ခံမွာလားဆိုတာပင္ျဖစ္သည္။ ကန္ေဒၚလာသုံးေနရမွ ယူ႐ိုကို ခ်က္ခ်င္းေျပာင္းသံုးလွ်င္ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ ရႏိုင္ပါသည္။ ၄င္းတို႔တြင္ ကန္ေဒၚလာျဖင့္ထား႐ွိေသာ reserve ပမာဏမွာ အေတာ္မ်ားေသာေၾကာင့္ ေဒၚလာ peg ကို ေျပာင္းလွ်င္ ၄င္း၏အေနအထား ပ်က္ယြင္းႏိုင္ဖြယ္႐ွိသည္။ ေဒၚလာမဟုတ္ေသာေငြေၾကးႏွင့္ pegလုပ္မည့္ အက်ိဳးရလဒ္သည္ ရ႐ွိလာမည့္ဆုံး႐ႈံးမႈကို ကာမိမွာ မဟုတ္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ပါ႐ွန္ပင္လယ္ေကြ႕ႏိုင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ ကန္ေဒၚလာျဖင့္သာ ဆက္လက္ peg လုပ္မည္ျဖစ္သည္။ ကူ၀ိတ္တြင္ ၇၀ % သာ ေဒၚလာ पैग႐ွိၿပီး ၃၀% သည္ ယူ႐ို၊ ယမ္းႏွင့္ စတာလင္ေပါင္ တို႕ျဖင့္ peg လုပ္ထားသည္။

ေဒၚလာမဟုတ္ရင္ ျပယုဂ္ကဘာလဲ ၊

ေရနံထုတ္သူေတြက ေဒၚလာပဲ သုံးသုံး၊ ယူ႐ိုပဲသုံးသုံး တကယ္တမ္းအဓိကက်တာက Hard Currency ေတြနဲ႕peg မလုပ္ရင္ ဘယ္ျပယုဂ္ ( ေငြေၾကးယူနစ္ ) အသစ္ကို သုံးႏိုင္ၿပီလား ဆိုတာပင္ ျဖစ္သည္။ ကန္ေဒၚလာ၏ မ်က္ႏွာပန္း က်ဆင္းလာပါသည္။ မွန္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ အေရာင္းအ၀ယ္ ျပဳလုပ္ရာတြင္ ၀ယ္သူေရာ၊ ေရာင္းသူပါ လက္ခံႏိုင္မည့္ ေငြေၾကးမ်ိဳး ျဖစ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္လုံးအတြက္ ေငြုျဖစ္လြယ္မႈ လြယ္မွသာ mutual benefit ရ႐ွိႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

Peg ပုံစံ ေျပာင္းလဲမည္ဆိုလွ်င္ ႏိုင္ငံမ်ားသည္ ၄င္း၏ reserve အေနအထားကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားရမည္။ အီရန္ထက္ ကူ၀ီတ္၏ peg ပုံစံသည္ ခံႏိုင္ရည္႐ွိေသာ ဒီဇိုင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္။ သူသည္ ကန္ေဒၚလာႏွင့္သာမက ယူ႐ို၊ ေပါင္စတာလင္၊ ဂ်ပန္ယမ္းျဖင့္လည္း peg လုပ္ထားရာ ၄င္း၏ ကုန္သြယ္ေရးတြင္ ပုံစံမ်ား ေျပာင္းလဲသြား႐ုံသာမက၊ စီပြားေရး အေဆာက္အအုံ ခိုင္မာလာသည္။ ထိုေၾကာင့္ ကန္ေဒၚလာ၏ တန္ဖိုး ထိုးက်လာရာ ႏိုင္ငံ အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ၄င္းတို႕၏ reserve မ်ားကို ေငြေၾကးယူနစ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ျဖန္႕က်က္ ထားလိုသည္။ ကမၻာေပၚတြင္ ကန္ေဒၚလာ အမ်ားဆုံး ကိုင္ေဆာင္ထားေသာ တ႐ုတ္သည္ပင္လွ်င္ သူ၏ Foreign Exchange reserve $ 1।43 trillion ကို ခိုင္မာေသာ ေငြေၾကးမ်ားျဖင့္ ေျပာင္းထားလိုသည္။ ထိုသိုဆိုလွ်င္ ကန္ေဒၚလာသည္ ဆက္လက္ ေစ်းထိုးက်ေနဦးမည္ဆိုလွ်င္ ကုန္သြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ကေမာက္ကမ ျဖစ္႐ုံ သာမက ဗဟိုဘဏ္မ်ားတြင္လည္း အေနအထား ပ်က္ယြင္းႏိုင္ပါသည္။

ကမၻာစီးပြားေရးဘယ္္လိုျဖစ္မယ္ . . . . .

ေရနံေစ်းကို ကန္ေဒၚလာႏွင့္ Peg မလုပ္ေတာ့ရင္ ကမၻာ႔စီးပြားေရးတြင္ ထိခိိုက္မႈ ႐ွိႏိုင္သလားဆိုတာ ကမၻာ တစ္၀န္းလုံး ပူပန္ေနၾကသည္။

ႏိုင္ငံမ်ား အားလုံးသည္ ကန္ေဒၚလာအစား ယူ႐ိုကို Peg လုပ္လာမည္ ဆိုလွ်င္ ယူ႐ိုေစ်း ေျမာက္တက္လာမည္ ျဖစ္ၿပီး ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား၏ ပို႕ကုန္မ်ားသည္ ေစ်းႏႈန္း ျမင့္မားလာမႈေၾကာင့္ ၀ယ္လုိအား က်ဆင္းကာ trade deficit ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရဖြယ္႐ွိႏိုင္သည္။ ဂ်ပန္တြင္ ၁၉၈၀ေဒၚလာ အက်ပ္အတည္းေၾကာင့္ စီးပြားေရး က်ပ္တည္းမႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရာ ၂၀၀၀ခုႏွစ္ေလာက္မွ ၄င္းအခက္အခဲမွ ႐ုန္းထြက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၂၀၀၇ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္ယမ္းေငြ တန္ဖိုးသည္ ၁၀% တက္လာခဲ့သည္။ ေငြေၾကးတန္ဖိုးက်ဆင္းမႈသည္ ေငြေဖာင္းပြမႈ(inflation)ကို ျဖစ္ေစရာ အျပန္အလွန္အားျဖင့္ ေငြေၾကးတန္ဖိုး တက္မႈသည္ စီးပြားက်ပ္တည္းမႈ(deflation) ႏွင့္ ရင္ဆိုင္ ရႏိုင္သည္။ တ႐ုတ္အေနျဖင့္ ၾကည့္လွ်င္လည္း အေမရိကန္ၿပီးလွ်င္ စီးပြားတိုးတက္မႈႏႈန္းမ်ားေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္သည့္ အျပင္ ဘ႑ာေရးေစ်းကြက္အားသာေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္၏ Balance of parcent တြင္ ပိုေငြျပေနရာ ၄င္းေငြမ်ားကို အေမရိကန္၏ budget deficit တြင္ ျမႇပ္ႏွံထားသည့္အျပင္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီး၊ အထူးသျဖင့္ အာ႐ွႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျဖန္႕က်က္ထားသည္။ ကန္ေဒၚလာက်ဆင္းမႈႏွင့္ Peg system ေျပာင္းမည္ ဆိုလွ်င္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ၏ဘဏ္လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ကေမာက္ကမ ျဖစ္လာႏိုင္ၿပီး ကမၻာ့စီးပြားေရးတစ္ခုလုံး လႈပ္ခတ္လာႏိုင္သည္။

အေမရိကန္၏အားနည္းလာေသာစီးပြားေရးသည္ ဥေရာပႏွင့္ ဂ်ပန္၏စီးပြားေရးထက္ သာသည္ဟု ဆိုရေပမည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အေမရိကန္သည္ စူပါပါ၀ါကို ရ႐ွိထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ အီရန္အျပင္ ကူ၀ိတ္သို႕မဟုတ္ တျခားေသာ ပင္လယ္ေကြ႕ႏိုင္ငံမ်ားပါ ေဒၚလာမဟုတ္ေသာ ေငြေၾကးျဖင့္ ေရာင္း၀ယ္မႈမ်ား လုံး၀ျပဳလုပ္လာမည္ဆိုလွ်င္ । ကမၻာ႕လုံးဆိုင္ရာ စီးပြားေရး သို႕မဟုတ္ ဘ႑ာေရး အက်ပ္အတည္း ခံရဦးမည္လား। ဒီထက္မက စီးပြားေရးေကာင္းလာမည္လား။ လူအေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ေဒၚလာေစ်း အရမ္းက်လာလွ်င္ ထိုဂယက္သည္ က်န္တိုင္ျပည္မ်ား၏ reserve တန္ဖိုးမ်ားက်ဆင္းကာ ႀကီးမားေသာ ထိခိုက္မႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရမည္ကို စိုးရိမ္ၾကသည္။

ထိုေၾကာင့္ ကမၻာ႕စီးပြားေရးသည္ မေသခ်ာမေရရာ အေျခအေနသို႕ ဖန္းတီးေနရာ ႏိုင္ငံျခား ေငြလဲလွယ္ေရး ေစ်းကြက္တြင္လည္း မတည္ၿငိမ္မႈမ်ား ေပၚလာႏိုင္ပါသည္။ အကယ္၍ အေမရိကန္၏ ဥေရာပသို႔ ေစ်းကြက္ထိုးေဖာက္မႈသည္ ေအာင္ျမင္လာမည္ဆိုလွ်င္ ၊ ကန္ေဒၚလာတန္ဖိုးတက္ရာတက္ေၾကာင္းတခုခု လုပ္ႏိုင္္မည္ဆိုလွ်င္ ယူ႐ိုေစ်းျပန္က်ကာ ကန္ေဒၚလာ နာလန္ထလာၿပီး ေငြေၾကးတန္ဖိုးသည္ သံသရာ တစ္ပတ္ပတ္ေနဦးမည္သာ။